1
گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه حضرت معصومه (س)، قم، ایران.
2
گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، سنندج، ایران.
10.22126/pse.2025.12864.1215
چکیده
این پژوهش به بررسی امکان‌سنجی پیاده‌سازی سبک رهبری شش سیگمای ناب به‌عنوان ابزاری برای بهبود کارایی نظام بودجه‌ریزی بخش عمومی ایران پرداخته است. نظام بودجه‌ریزی ایران با چالش‌هایی نظیر بوروکراسی پیچیده، عدم شفافیت، و ناکارآمدی در تخصیص منابع مواجه است که ضرورت بازنگری در رویکردهای مدیریتی و رهبری را برجسته می‌سازد. در این راستا، مطالعه حاضر ادراک کارشناسان بودجه درباره سازگاری، کاربردپذیری، موانع، و پیامدهای سبک رهبری شش سیگمای ناب را مورد تحلیل قرار داد. این سبک رهبری با تأکید بر استانداردسازی فرآیندها، بهبود مستمر، و تصمیم‌گیری داده‌محور، می‌تواند به‌عنوان توانمندسازی برای ارتقای شفافیت و کارایی عمل کند. داده‌های پژوهش از 249 کارشناس بودجه در سال 1404 از طریق پرسشنامه استاندارد مبتنی بر مقیاس لیکرت جمع‌آوری شد. روش پژوهش توصیفی–همبستگی بود و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS 28 و AMOS 26 و مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. نتایج نشان داد که چهار سازه اصلی (سازگاری، کاربردپذیری، موانع، و پیامدها) 65.4% از واریانس امکان‌سنجی سبک رهبری شش سیگمای ناب را تبیین می‌کنند. تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم نشان داد که سازه «سازگاری» با بار عاملی 82/0 قوی‌ترین همبستگی را با امکان‌سنجی به‌کارگیری سبک رهبری شش‌سیگمای ناب دارد، در حالی که سازه «پیامدها» با بار عاملی 32/0 کمترین همبستگی را نشان می‌دهد. این سبک رهبری با استانداردسازی فرآیندها، بهبود مستمر، و تحلیل داده‌محور، با افزایش شفافیت، دقت در پیش‌بینی بودجه، و مشارکت کارکنان همبستگی غیرمستقیم دارد. موانع کلیدی شناسایی‌شده، شامل بوروکراسی سازمانی، مقاومت در برابر تغییر، و کمبود تخصص، با نیاز به حمایت مدیریتی، آموزش مستمر، و توسعه زیرساخت‌های فناورانه مرتبط هستند. سازه «پیامدها» با نتایج بالقوه‌ای مانند کاهش فساد مالی، افزایش اعتماد عمومی، و بهبود پاسخگویی در بخش عمومی هم‌خوانی دارد. این پژوهش چارچوبی نظری-عملی برای اصلاح نظام بودجه‌ریزی ارائه می‌دهد که می‌تواند به‌عنوان راهنمایی برای سیاست‌گذاران و مدیران بخش عمومی مورد استفاده قرار گیرد.
)