تحلیل تعادل عمومیِ واکنش رشد اقتصادی ناشی از تغییر نرخ مالیاتِ موضوع ماده 105 قانون مالیاتهای مستقیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه اقتصاد، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اراک، ایران

چکیده

چکیده

هدف از نگارش این مقاله، تحلیل تجربی واکنش متغیرهای کلان اقتصادی از جمله رشد اقتصادی ناشی از تغییر نرخ مالیات موضوع ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم است. روش تحقیق از نوع کمّی است و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از رویکرد تعادل عمومی قابل محاسبه با نرم افزار گمز استفاده می‌شود. داده-های تحقیق برگرفته از جدیدترین ماتریس حسابداری اجتماعیِ ایران است که توسط بانک مرکزی تهیه شده است. تحلیل سیاست در قالب سه سناریو: کاهش 5%، 10% و 15% در نرخ مالیات انجام می‌شود. نتایج تحقیق بیانگر آن است که کاهش نرخ مالیات موضوع ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم موجب افزایش رشد اقتصادی می‌گردد. همچنین نتایج تحلیل حساسیت حاکی از دقت بالای مدل تحقیق و قابلیت اطمینان به نتایج تحلیل سیاست است. بنابراین توصیه می‌شود که دولت در تبصره (6) قوانین بودجه سنواتی نسبت به کاهش 15درصدیِ نرخ مالیات موضوع ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم اقدام نماید.

چکیده

هدف از نگارش این مقاله، تحلیل تجربی واکنش متغیرهای کلان اقتصادی از جمله رشد اقتصادی ناشی از تغییر نرخ مالیات موضوع ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم است. روش تحقیق از نوع کمّی است و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از رویکرد تعادل عمومی قابل محاسبه با نرم افزار گمز استفاده می‌شود. داده-های تحقیق برگرفته از جدیدترین ماتریس حسابداری اجتماعیِ ایران است که توسط بانک مرکزی تهیه شده است. تحلیل سیاست در قالب سه سناریو: کاهش 5%، 10% و 15% در نرخ مالیات انجام می‌شود. نتایج تحقیق بیانگر آن است که کاهش نرخ مالیات موضوع ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم موجب افزایش رشد اقتصادی می‌گردد. همچنین نتایج تحلیل حساسیت حاکی از دقت بالای مدل تحقیق و قابلیت اطمینان به نتایج تحلیل سیاست است. بنابراین توصیه می‌شود که دولت در تبصره (6) قوانین بودجه سنواتی نسبت به کاهش 15درصدیِ نرخ مالیات موضوع ماده 105 قانون مالیات‌های مستقیم اقدام نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

اکبری مقدم، بیت‌الله. (1388). تعادل عمومی محاسبه‌پذیر (یک فرم استاندارد). قزوین: دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین.
امیری، هادی؛ شهنازی، روح‌الله؛ دهقان‌شبانی، زهرا. (1394). اقتصاد بخش عمومی (جلد دوم). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ایزدخواستی، حجت؛ عرب‌مازار، عباس. (1395). «تحلیل اثرات سیاست‌های مالی و مالیاتی کارامد بر سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران: با تأکید بر مالیات بر درآمد شرکت‌ها و بی‌انضباطی دولت»؛ پژوهش‌نامۀ مالیات، 24(32)، 11-34.  http://taxjournal.ir/article-1-1036-fa.html
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. (1401). ماتریس حسابداری اجتماعی اقتصاد ایران سال 1395. تهران: ادارۀ حساب‌های اقتصادی بانک مرکزی.
برزگری، محمد؛ رجب‌پور، علیرضا. (1401). مجموعه قوانین مالیات‌های مستقیم. تهران: انتشارات ترمه.
بِرفیشر، ماری. (1392). مقدمه‌ای بر مدل‌های تعادل عمومی قابل محاسبه. ترجمۀ فاطمه بزازان و مریم سلیمانی موحد، تهران: نشر نی.
پژویان، جمشید. (1389). اقتصاد بخش عمومی (مالیات‌ها). تهران: انتشارات جنگل.
پژویان، جمشید؛ خسروی، تانیا. (1391). «تأثیر مالیات بر شرکت‌ها بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی»؛ فصل‌نامۀ اقتصاد کاربردی، 3(11)، 1-25. https://sanad.iau.ir/Journal/jae/Article/804122
جعفری صمیمی، احمد. (1392). اقتصاد بخش عمومی. تهران: انتشارات سمت.
حسن‌زاده، محمد؛ هاشمی دیزج، عبدالرحیم؛ فتوره‌چی، زهرا؛ مهدوی، رقیه. (1401). «تأثیر تغییرات نرخ مالیات شرکت‌ها بر رفاه خانوارهای شهری و روستایی: رهیافت مدل تعادل عمومی قابل محاسبه»؛ پژوهش‌نامۀ مالیات، 30(54)، 117-142. https://doi.org/10.52547/taxjournal.30.54.118
دادگر، یدالله. (1397). اقتصاد بخش عمومی. قم: انتشارات دانشگاه مفید، چاپ چهارم.
زارعی، حسین. (1402). قانون بودجۀ سال 1402 کل کشور. تهران: نشر دوران، چاپ اول.
زائر، آیت؛ رحیمی، زهرا. (1396). امکان‌سنجی کاهش نرخ مالیات بر شرکت‌ها (با هدف افزایش رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری). تهران: دفتر پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی کشور.
سعیدی، پرویز؛ کلامی، عبدالکریم. (1387). «تأثیر تغییر قانون مالیات بر درآمد شرکت‌ها بر سرمایه‌گذاری شرکت‌های تولیدی»؛ پژوهش‌نامۀ مالیات، 16(3)، 169-198.  http://taxjournal.ir/article-1-156-fa.html
صادقی شاهدانی، مهدی؛ مداح، مجید؛ اکبرزاده، معین. (1398). «بررسی تأثیر مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی (شرکت‌ها) بر سطح هزینۀ خانوارهای شهری و روستایی با استفاده از تحلیل داده-ستانده»؛ فصل‌نامۀ پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 27(89)، 29-59. http://qjerp.ir/article-1-2265-fa.html
صدیقی کمال، لیلا؛ رؤیایی، رمضان‌علی؛ تقوی، مهدی؛ حق‌شناس کاشانی، فریده. (1402). «مدل‌سازی ابعاد فرهنگ سازمانی و اخلاق مالیاتی شرکت‌ها»؛ دانش سرمایه‌گذاری، 12(46)، 159-182. https://jik.srbiau.ac.ir/article_21508.html
طلایی‌زاده، علی؛ نوروش، ایرج؛ محمدی ملقرنی، عطاالله؛ سحابی، جلیل. (1401). «نرخ مالیاتی مؤثر و خطرات پیشِ‌روی شرکت‌ها با توجه به مؤلفه‌های فرهنگ مالیاتی (شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران)»؛ تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 14(55)، 141-158. https://doi.org/10.22034/iaar.2022.162396
فخرحسینی، سید فخرالدین؛ کاویانی، میثم. (1402). «بررسی تأثیر نرخ‌های مالیاتی بر برخی متغیرهای اقتصادی در چارچوب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی»؛ سیاست‌های کاربردی و کلان، 11(42)، 251-269. https://doi.org/10.30507/jmsp.2022.340296.2417
کاردنته، مانوئل آلخاندرو؛ سانچو، فران؛ ایسابل‌گرا، آنا. (1394). تعادل عمومی کاربردی. ترجمۀ مرتضی مظاهری ماربری و بهنام امین رستم‌کلایی، تهران: نشر آماره.
منظور، داوود؛ حقیقی، ایمان. (1395). الگوی تعادل عمومی محاسبه‌پذیر و کاربرد آن در تحلیل سیاست‌های انرژی. تهران: مؤسسۀ عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
نادران، الیاس؛ فولادی، معصومه. (1384). «ارائۀ یک مدل تعادل عمومی برای بررسی آثار مخارج دولت بر تولید، اشتغال و درآمد خانوارها»؛ پژوهش‌نامۀ اقتصادی، 5(19)، 45-80. https://joer.atu.ac.ir/article_2977.html
 
Akbari Moghadam, B. (2009). Computable General Equilibrium (a Standard Form). Qazvin, Scientific Publishing Center of Islamic Azad University of Qazvin Branch. [In Persian].
Akbarzadeh, M.; Sadeghi shahedani, M. & Madah, M. (2019). “Investigating the impact of taxes on the income of legal entities (companies) on the cost of urban and rural households using input-output analysis”. Journal of Economic Research and Policies, 27(89), 29-59. [In Persian]. https://qjerp.ir/article-1-2265-en.html
Amiri, H.; Shahnazi, R. & Dehghan Sha'bani, Z. (2014). Public Sector Economics (Volume II). Qom: Hozeh and University Research Institute. [In Persian].
Ardalan, A.; Kessing, S. G.; Qari, S. & Zoubek, M. (2023). “Does capital bear the burden of local corporate taxes? evidence from Germany”. Journal of Government and Economics, 9, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.jge.2023.100067
Auerbach, A. J. (2006). “Who bears the corporate tax? A review of what we know”, Tax Policy and the Economy, 20, 1–40. https://doi.org/10.1086/tpe.20.20061903
Barzegari, M. & Rajabpour, A. (2021). Collection of direct tax laws. First Edition, Tehran: Termeh Publication. [In Persian].
Berfischer, M. (2012). An Introduction to Computable General Equilibrium Models. Translated by Bazazan, F. & Soleimani mowahed, M., Tehran: Ney publication. [In Persian].
Berthold, N.; Fehn, R. & Thode, E. (2002). “Falling labor share and rising unemployment: long–run consequences of institutional shocks?”. German Economic Review, 3(4), 431- 459. https://doi.org/10.1111/1468-0475.00067
Bray, S. (2021). “Corporate Tax Rates around the World”. Tax Foundation Fiscal Fact Sheet, Retrieved Oct 16 2024, from https://taxfoundation.org/data/all/global/corporate-tax-rates-by-country-2021/
Cardenete, F, M.; Guerra, A. & Sancho, F. (2016). Applied General Equilibrium An Introduction. Translated by Mazaheri, M. & Amin rostamkolai, B.,Tehran: Amareh Publication. [In Persian].
Central Bank of the Islamic Republic of Iran. (2022). The Social Accounting Matrix of Iran's Economy in 2015. Tehran: Central Bank's Economic Accounts Department. [In Persian].
Chang Jen, J.; Hung Kuo, Ch.; Yu Lin, H. & Chun Yang, Sh. (2023). “Share buybacks and corporate tax cuts”. Journal of Economic Dynamics and Control, 152, 18-30. https://doi.org/10.1016/j.jedc.2023.104622
Dadgar, Y. (2018). Public Sector Economics. Qom: Mofid University Press. [In Persian].
Davies, D. E. A. S. & Heimoh, J. M. B. (2024). “Estimating the effect of taxation on the economic growth of sierra leone using a time series analysis”. European Journal of Economic and Financial Research, 8(1), 121-135. http://dx.doi.org/10.46827/ejefr.v8i1.1644
Elshani, A.; Ahmeti, S. & Shaqiri, V. (2024). “The effect of direct and indirect taxes on economic growth in developed countries”. Ekonomika, 103(2), 123-139. http://dx.doi.org/10.15388/Ekon.2024.103.2.7
Enache, C. (2022). “Corporate tax rates around the world”. Tax Foundation Fiscal Fact Sheet, Retrieved Oct 16, 2024, from: https://taxfoundation.org/data/all/global/corporate-tax-rates-by-country-2022/
Engen, E. & Jonathan, S. (1992). “Fiscal policy and economic growth” NBER Working Paper, No. 4223. Cambridge, MA: National Bureau of Economic Research. https://ideas.repec.org/p/nbr/nberwo/4223.html
Fakhrhosseini, S. F. & Kaviani, M. (2023). “Tax rate effect on economic variables selected in general policies of resistance economy framework”. Quarterly Journal of The Macro and Strategic Policies, 11(42), 272-301. [In Persian]. https://doi.org/10.30507/jmsp.2022.340296.2417
Fang, W. (2024). “Negative impact of income tax on economic growth”. International Economic Studies, 188, 1-5. http://dx.doi.org/10.1051/shsconf/202418802003
Harberger, A. C. (1962). “The incidence of the corporation income tax”, Journal  of Political Economy, 70(3), 215–40. http://dx.doi.org/10.1086/258636
Harberger, A. C. (1996). “Efficiency effects of taxes on income from capital”. In Effects of Corporation Income Tax, Edited by Marian Krzyzaniak. Detroit: Wayne State University Press.
Hassanzadeh, M.; Hashemi Dizaj, A.; Fotourehchi, Z. & Mahdavi, R. (2022). “The impact of corporate income tax changes on the welfare of urban and rural households: A computational general equilibrium approach”. Journal of Tax Research, 30(54), 118-142. [In Persian]. https://doi.org/10.52547/taxjournal.30.54.118
 
Izdakhati, H. & Arab Mazar, A. (2015). “Analysis of the effects of efficient fiscal and tax policies on private investment in Iran: with an emphasis on corporate income tax and government indiscipline”. Journal of Tax Research, 24(32), 11-34. [In Persian]. http://taxjournal.ir/article-1-1036-fa.html
Jafari samimi, A. (2012). Public Sector Economics. Tehran: Samt Pub. [In Persian].
Jiang O.; Chen Y. & Sun, T. (2023). “Government social media and corporate tax avoidance”. China Journal of Accounting Research, 16(2), 1-40. https://doi.org/10.1016/j.cjar.2023.100304
Lofgren, H.; Harris R. L. & Robinson, Sh. (2002). A Standard Computable General Equilibrium (CGE) Model in GAMS. Washington D. C: International Food Policy Research Institute.
Manzoor, D. & Haghighi, I. (2015). Computable General Equilibrium Model and its Application in the Analysis of Energy Policies. Tehran: The Institute for Management and Planning Studies. [In Persian].
Mukherjeea, A.; Singhb, M. & Zaldokasa, A. (2017). “Do corporate taxes hinder innovation?” Journal of Financial Economics, 124(1), 1-60. https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2017.01.004
Nadran, E. & Fouladi, M. (2005). “Presentation of a general equilibrium model to investigate the effects of government spending on production, employment and household income”. Economic Research, 5(19), 45-80. [In Persian]. https://joer.atu.ac.ir/article_2977.html
Pajoyan, J. (2010). Public Sector Economics (Taxes). Tehran: Jungle Publication. [In Persian].
Pajoyan, J. & Khosravi, T. (2013). “The effect of corporate tax on private investment”.  Applied Economics, 3(11), 1-25. [In Persian]. https://sanad.iau.ir/Journal/jae/Article/804122
Pham, A. (2020). “Effects of temporary corporate income tax cuts: Evidence from Vietnam”. Journal of Development Economics, 146, 1-57. https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2020.102476
Saeidi, P. & Kalami, A. (2009). “The impact of the change of corporate income tax”. Journal of Tax Research, 16(3), 169-198. [In Persian]. http://taxjournal.ir/article-1-156-fa.html
Sedighi kamal, L; Royai, R. A; Taghavi, M. & Haqshana kashani, F. (2023). “Modelling the dimensions of organizational culture and tax ethics of companies”. Scientific Research Quarterly of Investment Science, 12(46), 159-182. [In Persian]. https://jik.srbiau.ac.ir/article_21508.html
Shevlina, T.; Shivakumarb, L. & Urcan, O. (2019). “Macroeconomic effects of corporate tax policy”. Journal of Accounting and Economics, 68(1), 1-54. https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2019.03.004
Solow, R. M. (1956). “A Contribution to the Theory of Economic Growth”, Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65–94. https://doi.org/10.2307/1884513
Talaizadeh, A; Norosh, I; Mohammadi Mulqarni, A. & Sahabhi, J. (2022). "Effective tax rate and risks faced by companies according to the components of tax culture (companies accepted in tehran stock exchange)”. Journal of Accounting and Auditing Research, 14(55), 158-141. [In Persian]. https://doi.org/10.22034/iaar.2022.162396
Uemura, T. (2022). “Evaluating Japan's corporate income tax reform using firm-specific effective tax rates”. Japan and the World Economy, 61, 19-28. https://doi.org/10.1016/j.japwor.2022.101115
Zaer, A. & Rahimi, Z. (2016). Feasibility of Reducing the Tax Rate on Companies (with the Aim of Increasing Economic Growth and Investment). Tehran: Research and Planning Office of the Tax Affairs Organization of the Country. [In Persian].
Zarei, H. (2023). The budget law of 2023 of the whole country. Tehran: Doran Publication. [In Persian].
Zuo, Sh.; Wu, B. & Feng, J. (2023). “Does government reduction of the corporate income tax rate increase employment? Evidence from China”. International Review of Economics & Finance, 83, 365-372. https://doi.org/10.1016/j.iref.2022.09.002
مطالعات اقتصاد بخش عمومی
دوره 3، شماره 4
دی 1403
صفحه 551-582

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 30 خرداد 1403
  • تاریخ بازنگری: 25 مهر 1403
  • تاریخ پذیرش: 25 مهر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار