بررسی و مقایسه اثرات مالیات بر درآمد شرکت‌‌ها و مخارج دولت بر نرخ بیکاری در استان‌‌های ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم اقتصادی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

چکیده



بیکاری یکی از مهم‌ترین مسائل اقتصادی و اجتماعی کشور است و تأثیر گسترده‌ای بر زندگی مردم و توسعه اقتصادی دارد. کاهش نرخ بیکاری از طریق سیاست‌های مختلف، از جمله تغییر در هزینه‌های دولت و نرخ‌های مالیاتی مورد توجه می‌باشد. با توجه به اهمیت مسئله بیکاری در سطح استان‌های ایران و لزوم شناسایی عوامل موثر بر آن این مطالعه به دنبال بررسی و مقایسه اثرات مالیات بر درآمد شرکت‌ها و مخارج دولت بر نرخ بیکاری استان‌های ایران طی سال‌های 1400-1387 می‌باشد. مدل مورد مطالعه پویا بوده زیرا متغیر بیکاری از مقادیر گذشته خود اثرپذیری دارد لذا شرایط گشتاوری را فراهم می‌نماید. بر این اساس روش اقتصاد سنجی مورد استفاده در این مطالعه گشتاورهای تعمیم یافته می‌باشد. نتایج نشان داد که مالیات بر درآمد شرکت‌ها، نرخ بیکاری در دوره گذشته و شهرنشینی، تأثیر مثبت و معناداری بر بیکاری دارند. از سوی دیگر، متغیرهای رشد اقتصادی و شاخص مخارج دولت، تأثیر منفی و معناداری بر بیکاری دارند. با توجه به اینکه ضریب مالیات بر درآمد شرکت‌ها از قدر مطلق ضریب برآوردی مخارج دولت بزرگتر است؛ لذا مالیات بر شرکت‌ها بیشتر از هزینه‌های دولت بر نرخ بیکاری تأثیرگذار است. با توجه به نتایج پیشنهاد می‌شود که طی فرآیند سیاست‌گذاری کاهش مالیات بر شرکت‌ها در دستور کار قرار گیرد و مخارج دولت در راستای ایجاد اشتغال و توسعه مشاغل اختصاص داده شود.

واژگان کلیدی: مالیات بر درآمد شرکت‌ها، مخارج دولت، بیکاری، استان‌های ایران، GMM

طبقه‌بندی JEL: H25, H71, E24, C23,

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابوذری، ایوب؛ شهیکی تاش، محمدنبی و طالبلو، رضا. (1393). ارتباط بین ریسک سیستماتیک و مالیات بر درآمد شرکت‌ها (مطالعه موردی بورس اوراق بهادار تهران)، پژوهشنامه اقتصادی، 14(54)، 101-132.
اثنی عشری، هاجر و کرباسی، علیرضا. (1388)، تأثیر مالیات وصادرات براشتغال بخش کشاورزی ایران. پژوهش­های اقتصادی، ۹ (۳)، ۱۳۹-۱۴۹.
انصاری سامانی، حبیب و خیل کردی، ربابه. (1395)، تاثیر اندازه دولت بر بیکاری: بررسی منحنی آبرامز در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، مدلسازی اقتصاد سنجی، 2 (4)، 134-113. https://doi.org/10.22075/jem.2017.2657
ایزدخواستی، حجت؛ جواهردهی، سمانه و عبداللهی، مسعود. (1396)، تحلیل عوامل کلان اقتصادی مؤثر بر بیکاری در استان‌های ایران: با تأکید بر اعتبارات هزینه‌ای و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، اقتصاد و الگو سازی، 8(32)، 1-30. https://dorl.net/dor/20.1001.1.24765775.1396.8.32.1.1
پژویان، جمشید (1390)، اقتصاد بخش عمومی؛ مالیات­ها. جلد دوم، چاپ هفتم، تهران، انتشارات جنگل.
حاتمی زاده، زیور و میر شمسی، آرش. (1383)، تعیین اثر سیاست های مالی (مالیات ها و مخارج) بر سطح اشتغال در ایران، پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، 8(31)، 28-3.
خالقی، فرناز؛ کلینی، کمال؛ مشتاق، امین و شیری پور، صابر. (1395)، بررسی اثر بلندمدت مخارج دولت و مالیات­ها و تولید بر روی عرضه پول و سطح اشتغال در ایران، اولین کنفرانس ملی مدیریت و اقتصاد جهانی، تهران، دانشگاه علم و فرهنگ.
دلیری، حسن. (1395). بررسی فرضیه تغییرناپذیری بیکاری در استان‌های ایران، مدلسازی اقتصادی، 10(35)، 23-45.
رضا قلی زاده، مهدیه (1394)، ارزیابی اثرات سیاست­های مالی دولت از مسیر تغییر در درآمدهای مالیاتی. بر اشتغال در ایران، پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار، 5(9)، 50-36.
زاینده رودی، محسن. (1380)، بررسی تاثیر مالیات (درآمد – دستمزد) روی عرضه نیروی کار، پژوهش­های اقتصادی ایران، 3(8)، 58-43.
سپهردوست، حمید؛ حسینی‌دوست، سید احسان؛ بابائی، علی و تارتار، محسن. (1398). بررسی واکنش نرخ اشتغال به ساختار مالیات در ایران. مطالعات و سیاست‌های اقتصادی، 6(2)، 127-160.
شریفی، نور الدین. (1390)، اثرات مالیات‏ غیرمستقیم و مخارج دولت بر اشتغال و تورم: یک تحلیل داده – ستانده، تحقیقات اقتصادی، 46(95)، 78-59.
صیدایی، سیداسکندر؛ بهاری، عیسی و زارعی، امیر. (1390)، بررسی وضعیت اشتغال و بیکاری در ایران طی سال­های 1389-1335، راهبرد یاس، 25(1)، 247-216.
عالی پور، علیرضا و عنایتی، ترانه. (1399). طراحی مدل آینده بازار کار در افق 1404 با رویکرد مدیریت جهادی و اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دفاع و توسعه پایدار، 5(18)، 135-158.
علی­پور، بهزاد؛ پدرام، مهدی و مجدمی، سهیلا. (1393)، بررسی تاثیر کوتاه­مدت و بلندمدت اندازه دولت بر رشد اشتغال ایران طی سال­های (1390-1355)، پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 4(14)، 74-63.
کریمی پتانلار، سعید؛ نادمی، یونس و زیبری، هدی. (1394)، اندازه دولت و بیکاری در ایران، پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 2(4)، 64-51. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285954.1394.5.18.3.3
مظفری، زانا و متفکر آزاد، محمد علی. (1398)، تأثیر سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی بر آلودگی هوا در استان‌های ایران، نظریه­های کاربردی اقتصاد، 6(1)، 128-97.
منتظری شورکچالی، جلال و زاهد غروی، مهدی. (1400). بررسی اثر اندازه دولت بر بیکاری در ایران: شواهد جدید از الگوی مارکوف – سوئیچینگ، بررسی مسائل اقتصاد ایران، 8(15)، 333-359. https://doi.org/10.30465/ce.2021.7274
Abouelfarag, H. A., & Qutb, R. (2021). Does government expenditure reduce unemployment in Egypt?. Journal of Economic and Administrative Sciences37(3), 355-374. https://doi.org/10.1108/JEAS-01-2020-0011
Antón, A. (2014). The effect of payroll taxes on employment and wages under high labor informality. IZA Journal of Labor & Development, 3(1), 1-23. https://doi.org/10.1186/2193-9020-3-20
Arellano, M., and Bond, S. (1991), Some Tests of Specification for Panel Data: Monte Carlo Evidence and an Application to Employment Equations”, The review of Economic studies, 58(2), 277-297. https://doi.org/10.2307/2297968
Arellano, M., and Bover, O. (1995), Another Look at the Instrumental Variable Estimation of Error-components Models”, Journal of Econometrics, 68(1), 29-51. https://doi.org/10.1016/0304-4076(94)01642-D
Baltagi, B. (2008). Econometric analysis of panel data. John Wiley & Sons.
Barro, R. J., and Lee, J. W. (1996), International Measures of Schooling years and Schooling Quality. The American Economic Review, 86(2), 218-223. https://doi.org/10.4236/ojl.2018.73012
Beaudry, P., Blackorby, C., & Szalay, D. (2009). Taxes and employment subsidies in optimal redistribution programs. American Economic Review99(1), 216-42. http://dx.doi.org/10.1257/aer.99.1.216
Bettendorf, L. J., Van der Horst, A., & De Mooij, R. A. (2007). Corporate tax policy and unemployment in Europe: An applied general equilibrium analysis. https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1002362
Bettendorf, L., Horst, A. V. D., & De Mooij, R. A. (2009). Corporate tax policy and unemployment in Europe: An applied general equilibrium analysis. World Economy32(9), 1319-1347. https://econpapers.repec.org/scripts/redir.pf?u=https%3A%2F%2Fdoi.org%2F10.1111%2Fj.1467-9701.2009.01211.x;h=repec:bla:worlde:v:32:y:2009:i:9:p:1319-1347
Bond, S. R. (2002). Dynamic panel data models: a guide to micro data methods and practice. Portuguese economic journal, 1(2), 141-162. https://doi.org/10.1007/s10258-002-0009-9
Doménech, R., & García, J. R. (2008). Unemployment, taxation and public expenditure in OECD economies. European Journal of Political Economy24(1), 202-217. http://dx.doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2007.05.003
Egebark, J., & Kaunitz, N. (2018). Payroll taxes and youth labor demand. Labour economics, 55, 163-177. https://doi.org/10.1016/j.labeco.2018.10.001
Eichner, T., & Runkel, M. (2009). Corporate income taxation of multinationals and unemployment. Regional Science and Urban Economics39(5), 610-620. https://doi.org/10.1016/j.regsciurbeco.2009.04.001
Feldmann, H. (2011). The unemployment puzzle of corporate taxation. Public Finance Review, 39(6), 743-769. https://doi.org/10.1177/1091142111423019
George-Anokwuru, C. C., & Okowa, E. (2021). Company Income Tax and Unemployment in Nigeria. South Asian Journal of Social Studies and Economics9(2), 35-41. https://doi.org/10.9734/sajsse/2021/v9i230236
Greene, W. H. (2008). The econometric approach to efficiency analysis. The measurement of productive efficiency and productivity growth, 1(1), 92-250. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195183528.003.0002
Holden, S., & Sparrman, V. (2018). Do government purchases affect unemployment?. The Scandinavian Journal of Economics120(1), 124-158. http://dx.doi.org/10.1111/sjoe.12214
Hsiao, C. (2003). Analysis of panel data, 2nd. Cambridge: Cambridge University Press. Kose, Ma, Es Prasad, & Me Terrones (2003), Financial integration and macroeconomic volatility, Imf Staff Papers, 50, 119-142. http://dx.doi.org/10.5089/9781451846997.001
Isiaka, A. (2020). How does government spending affect labour force participation and unemployment within the WAMZ countries. International Journal of Social Science Research8(2), 30-45. http://dx.doi.org/10.5296/ijssr.v8i2.16412
Karras, G. (1993). Employment and output effects of government spending: is government size important?. Economic Inquiry31(3), 354-369. https://doi.org/10.1111/j.1465-7295.1993.tb01298.x
Keuschnigg, C. (2009). The Role of Corporate Taxation in a Large Welfare State. Swiss Journal of Economics and Statistics145(4), 443-452. https://doi.org/10.1007/BF03399290
Kroft, K., Kucko, K., Lehmann, E., & Schmieder, J. (2020). Optimal income taxation with unemployment and wage responses: a sufficient statistics approach. American Economic Journal: Economic Policy12(1), 254-92. https://doi.org/10.1257/pol.20180033
Kuralbayeva, K. (2019). Environmental taxation, employment and public spending in developing countries. Environmental and resource economics72(4), 877-912. https://doi.org/10.1007/s10640-018-0230-3
Ljungqvist, A., & Smolyansky, M. (2014). To cut or not to cut? On the impact of corporate taxes on employment and income (No. w20753). National Bureau of Economic Research. https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2536677
Lora, E., & Fajardo-González, J. (2016). Employment and taxes in Latin America: An empirical study of the effects of payroll, corporate income and value-added taxes on labor outcomes. Cuadernos de Economía35(SPE67), 75-117. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2207238
Mark, S. T., McGuire, T. J., & Papke, L. E. (2000). The influence of taxes on employment and population growth: Evidence from the Washington, DC metropolitan area. National Tax Journal, 105-123. https://doi.org/10.17310/ntj.2000.1.06
Meyer, K. (2018). Effect of Corporate Income Taxation on Unemployment Levels in the European Union. The Park Place Economist26(1), 16. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2207238
Murwirapachena, G., Choga, I., Maredza, A., & Mavetera, N. (2013). Fiscal policy and unemployment in South Africa: 1980–2010. Mediterranean Journal of Social Sciences4(6), 579-579. http://dx.doi.org/10.5901/mjss.2013.v4n6p579
Ojong, C. M., Anthony, O., & Arikpo, O. F. (2016). The impact of tax revenue on economic growth: Evidence from Nigeria. IOSR Journal of economics and finance7(1), 32-38. http://dx.doi.org/10.9790/5933-07113238
Onodugo, V. A., Obi, K. O., Anowor, O. F., Nwonye, N. G., & Ofoegbu, G. N. (2017). Does public spending affect unemployment in an emerging market. Risk governance & control: Financial markets & institutions7(1), 32-40. http://dx.doi.org/10.22495/rgcv7i1art4
Wang, L. F., & Sun, J. (2023). Corporate profit tax, firm entry with unemployment, and income inequality. Bulletin of Economic Research75(2), 380-392. http://dx.doi.org/10.1111/boer.12361
Zirgulis, A., & Šarapovas, T. (2017). Impact of corporate taxation on unemployment. Journal of Business Economics and Management, 18(3), 412-426. http://dx.doi.org/10.3846/16111699.2016.1278400