حمایت از انحصارگر یا مصرف کننده ؟ (کاربرد نظریه بازی ها با حضور دولت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 وزارت اقتصاد

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

چکیده

امروزه ثابت شده که اگر کشورها بتوانند سیاستهای صحیحی را در راستای مزایای تجارت بینالملل بکار گیرند، آنگاه میتوانند از بحرانهای مرتبط در حوزه تجارت همچون بحران تراز پرداختها نیز جلوگیری کنند. این مقاله با ارائه یک بازی ایستا بین بازیکنان، به مدلسازی رفتار بین انحصارگران و کشورها با توجه به استراتژیهای ممکن برای هر کدام از بازیکنان پرداخته است. در این راستا ابتدا حالتی در نظر گرفته شده است که دو کشور نسبت به هم بیتفاوت باشند. سپس در حالت دوم، دو کشور در نظر گرفته شده است که با هم رقیب (دشمن) هستند و در حالت سوم سه کشور فرض شده است که یکی از آنها رقیب و دیگری بیتفاوت است. نتایج نشان داد که در هر سه حالت استراتژی غالب برای انحصارگر عرضه محصولات در داخل است ولی برای دولت در حالت اول استراتژی تعرفه واردات صفر (حمایت از مصرفکننده) غالب است. در حالت دوم که در آن کشور رقیب نیز وجود دارد برای دولت استراتژی غالب وجود ندارد و تعادل در جایی اتفاق میافتد که دولت تعرفه بالا (حمایت از انحصارگر) وضع مینماید. در حالت سوم نیز برای دولت استراتژی تعرفه واردات بالا (حمایت از انحصارگر) غالب است. به طور خلاصه اگر واردات از کشورهای غیر رقیب اتفاق بیفتد دولت از مصرفکنندگان حمایت کرده و در صورت واردات از سایر کشورها دولت از انحصارگر حمایت مینماید. نهایتا و به طور خلاصه اگر واردات از کشورهای غیر رقیب اتفاق بیفتد دولت از مصرفکنندگان حمایت کرده و در صورت واردات از سایر کشورها دولت از انحصارگر حمایت مینماید.

کلیدواژه‌ها


ابونوری، اسمعیل؛ سعادت، رحمان؛ راسخی، سعید؛ مردانی، محمدرضا. (1398). «مقایسۀ اثر بازار داخلی در صنایع رقابتی و انحصار چندجانبه». مدل‌سازی اقتصادسنجی، (1)6، 9-32.  10.22075/JEM.2019.18592.1365
اسنودن، بریان؛ هوارد، وین. (1392). اقتصاد کلان مدرن. ترجمۀ پویا جبل‌عاملی و علی سرزعیم، تهران: انتشارات دنیای اقتصاد.
باقری، محمود؛ اصغرنیا، مرتضی. (1392). «انحصار و رقابت، تأملی بر لزوم فعالیت نهادهای تنظیم‌کنندۀ مقررات‌بخشی». اندیشه‌‌های حقوق خصوصی، (1)1، 31-59. http://ensani.ir/file/download/article/20150218153416-9975-2.pdf
حاجیان، محمدمهدی؛ عامری، فیصل؛ کوکبی، سامیه. (1401). «تأثیر قوانین حمایت از رقابت در قراردادهای بلندمدت گاز در اتحادیۀ اروپا». مطالعات اقتصاد انرژی، (72)18، 121-160.  http://iiesj.ir/article-1-1450-fa.html
حدادزاده، حسین؛ فلاح، محمدرضا؛ جعفری، محمدحسین. (1402). «حقوق مصرف‌‌کننده در برخورداری از کالای ایمن از منظر قانون تجارت الکترونیک». مطالعات فقه اقتصادی، (3)5، 513-530. 10.22034/ejs.2023.401171.1465
خداداد کاشی، فرهاد؛ نورانی آزاد، سمانه؛ اسحاقی گرجی، مرضیه. (1395). «اندازۀ رقابت، انحصار و الگوی رفتاری در بخش صنعت ایران با استفاده از رویکرد غیرساختاری». پژوهش‌نامۀ بازرگانی، (81)21، 1-30. 20.1001.1.17350794.1395.21.81.1.9
شای، آز. (1393). سازمان صنعتی: نظریه‌ها و کاربردها. ترجمۀ کیومرث شهبازی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
صادقی، حسین؛ احمدزاده، عزیز؛ فارابی، هیرو. (1390). «مدل‌‌سازی رفتار دولت در زمینۀ تعرفه و واردات: کاربردی از نظریۀ بازی‌‌ها». سیاست‌‌گذاری اقتصادی، 5، 64-110. https://ep.yazd.ac.ir/article_98_917fa74d5942f4e48daadf4e2e07558d.pdf
صالحی، حسین. (1377). «رقابت، انحصار و تمرکز در صنایع ایران: تحلیل و پیشنهادها». مؤسسۀ عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، (10-11)3، 191-229. http://jpbud.ir/article-۱-۲۴۶-fa.html
کریمی، وحید؛ بشیری، اکبر؛ پورمحمد، اباست. (1401). «حمایت از حقوق مصرف‌‌کننده با راهکار استانداردسازی اساس‌‌نامۀ شرکت‌‌ها از دیدگاه  حقوق اداری». پژوهش‌‌های نوین حقوق اداری، (15)5، 297-321. 10.22034/mral.2022.549962.1284
گرین‌وود، ام. اس؛ کارتر، ام. جی. (1380). اقتصاد بنگاه. ترجمۀ سیاوش مریدی و مرتضی عمادزاده، تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
 
Abounoori, E.; Sa’adat, R.; Rasekhi, S. & Mardani, M, R. (2021). “Comparing the Home Market Effects on Competitive Industries and Multilateral Monopoly”. Journal of Econometric Modelling, 6(1(, 9-32.doi:10.22075/JEM.2019.18592.1365. [In Persian].
Armando, J. & Garcia P. (2013). “Home Market Effects with Endogenous Costs of Production”. Journal of Urban Economics, 74, 47-58.  https://doi.org/10.1016/j.jue.2012.10.001
Bagheri, M. & Asgharnia, M. (2013). “Monopoly and Competition, Reflection on the Necessity of the Activities of Regulatory Institutions of the Sector”. Journal of Private Law Thoughts, 1(1), 31-59. http://ensani.ir/file/download/article/20150218153416-9975-2.pdf [In Persian].
 Costinot, A.; Donaldson, D.; Kyle, M. & Williams, H. (2019). “The More We Die, The More We Sell? A Simple Test of the Home-Market Effect”. The Quarterly Journal of Economics, 2(134), 843–894. https://doi.org/10.1093/qje/qjz003
Davis, D. & Weinstein, D. (2003). “Marketaccess, Economic Geography and Comparative Advantage: An Empirical Test”. Journal of International Economics, 59(1), 1–23. https://doi.org/10.1016/S0022-1996(02)00088-0
Gillman, E. (2014). Sustainability Criteria, Biofuel Policy and Trade Rules. An Analysis of Government Programs Promoting Sustainable Biofuel Production under WTO Law, Institute for Agriculture and Trade Policy.
Greenwood, M. S. & Carter, M. J. (2010). Business Economics. Translated By Moridi, S. & Emadzade, M., Tehran: Industrial Management Organization Publications. [In Persian].
Haddadzadeh, H.; Fallah, M. R. & Jafari, M, H. (2023). “Investigating the Consumer Rights on Product Safety in Electronic Commerce Law of Iran”. Economic Jurisprudence Studies, 5(5), 513-530. https://ensani.ir/file/download/article/6589424688301-10411-1402-v-29.pdf. [In Persian].
Hajiyan, M, M.; Ameri, F. & Kokabi, S. (2022). “The Impact of EU’s Competition Laws on the Long-Term Gas Contracts”. Energy Economics Review, 18 (72), 121-160. http://iiesj.ir/article-1-1450-en.html [In Persian].
Ispano, A. & Schwardmann, P. (2023). “Cursed Consumers and the Effectiveness of Consumer Protection Policies”. The Journal of Industrial Economics, 71(2), 407-440. https://doi.org/10.1111/joie.12332
Karimi, V.; Bashiri, A. & Poormohammad, A. (2023). “Consumer Protection by Standardizing the Articles of Association of Companies from the Perspective of Administrative Law”. Modern Administrative Law Research, 5(15), 297-321. doi: 10.22034/MRAL.2022.549962.1284. [In Persian].
Khodadad kashi, F.; Noraniazad, S. & Eshaghi gorji, M. (2017). “The Extent of Competition, Monopoly and Behavioral Pattern in Iran’s Industries Using Non-structural Approach”. Trade Studies Quarterly, 21(81), 1-30. doi: 20.1001.1.17350794.1395.21.81.1.9 [In Persian].
Knox, D. & Richardson, M. (2003). “Trade Policy and Parallel Imports”. European Journal of Political Economy, 19(1), 133-151. RePEc:eee:poleco:v:19:y:2003:i:1:p:133-151
 Li, Q.; Philipsen, N. & Cauffman, C. (2023). AI-enabled Price Discrimination as An Abuse of Dominance: A Law and Economics Analysis”. China-EU Law, 9, 51–72.  https://doi.org/10.1007/s12689-023-00099-z.
Mas-Colell, A.; Whinston, M. D. & Green, J. R. (1995). Microeconomic Theory. London: Oxford University Press.
Matsuyama, K. (2015). The Home Market Effect and Patterns of Trade Between Rich and Poor Countries, Discussion Papers 1519, Centre for Macroeconomics (CFM).
Myerson, Roger, B. (1991). Game Theory: Analysis of Conflict. Harvard University Press.
Osborne, M. J. & Rubinstein, A. (1998). A course in game theory (5th printing). MIT press.
Osborne, M. J. (2000). An Introduction to Game Theory, 1st Edition, London.
Özcan, ·I. & Gök, S. Z. A. (2021). “On Cooperative Fuzzy Bubbly Games”. Journal of Dynamics and Games, 8(3), 267-275.  doi: 10.3934/jdg.2021010
Özcan, ·I.; Gök, S. Z. A. & Weber, G. W. (2023). “Peer Group Situations and Games with Fuzzy Uncertainty”. Journal of Industrial and Management Optimization, 19(2023). doi: 10.3934/jimo.2023084
Özcan, ·I.; Sledzinski, J.; Gök, S.; Butlewski, M. & Weber, G. W. (2023). “Mathematical Encouragement of Companies to Cooperate by Using Cooperative Games with Fuzzy Approach”. Journal of Industrial and Management Optimization, 19(10), 1-17. doi: 10.3934/jimo.2022258
Robinson, C. (2007). Utility Regulation in Competitive Markets: Problems and Progress. UK: Edward Elgar Publishing.
Rowe, J. (2021). “Monopolies: A Threat to Consumers or a Political Ploy”. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3752950 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3752950
Sadeghi, H.; Ahmadzadeh, A. & Farabi, H. (2011). “Evaluation of Government Behavior in Import Tariff Policies: An Application of Game Theory”. The Journal of Economic Policy, 3(5), 65-112. doi: 20.1001.1.26453967.1390.3.5.3.0. [In Persian].
Salehi, H. (1998). “Competition, Monopoly and Concentration in Iranian Industries, Analysis and Suggestions”. Planning and Budgeting, 3(10-11), 191-229. doi: 20.1001.1.22519092.1377.3.10.7.7. [In Persian].
Salimian, S. & Sobhanian, M. H. (2023). “Game Modeling of Collusion and Influential Factors under Uniform Taxpayer Distribution”. Journal of Dynamics and Games, 11(1), 63-75. doi: 10.3934/jdg.2023016
Shahbazi, K. & Salimian, S. (2017). “Expansion of Location Theories of Firms and Products’ Consistency Using Triangular Distribution Approach”. Iranian Economic Review, 21 (3), 497-518. doi: 10.22059/IER.2017.62937
Shy, O. (2014). Industrial organization: theory and applications. Translated by Shahbazi, K., Tehran: University Publication Center. [In Persian].
Snowden, B. & Howard, W. (2012). Modern Macroeconomics. Translated by Jabal ameli, P. & Sarzaiem, A., Tehran: Donyaye Eghtesad Publications. [In Persian].