بررسی اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت پیچیدگی اقتصادی بر فقر قابلیتی: شواهد جدیدی از کشورهای گروه D8

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا

2 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، دانشگاه بوعلی سینا

10.22126/pse.2025.11825.1182

چکیده

فقر علاوه بر برخورداری از ابعاد گسترده اجتماعی دارای پیامدهای نامطلوب اقتصادی نیز می‌باشد و اتخاذ سیاست‌هایی در جهت کاهش آن، همواره در صدر مسائل اقتصادی در سطح کلان آن بوده است. براساس آموزه‌های اقتصاد اسلامی، عدالت در توزیع درآمد و مبارزه با فقر یکی از ارکان اساسی سیاستگذاری‌ها باید باشد، درحالیکه بررسی این شاخص در کشورهای منتخب اسلامی نشان‌گر وضعیت نامطلوب آن در مقایسه با اقتصادهای توسعه یافته است. مطالعات پیشین از زوایای مختلفی، عوامل اثرگذار بر این پدیده را تحلیل نموده‌اند ولی فقدان پژوهشی مبتنی‌بر تحلیل اثر اقتصاد دانش‌بنیان بر شاخص فقر مشهود است. همچنین، پژوهش‌های گذشته غالبا شاخص فقر درآمدی را در تحلیل‌ها درنظر گرفته‌اند و کمتر به شاخص‌های جدیدتر که به ابعاد قابلیتی آن نیز توجه می‌کنند، پرداخته‌اند. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات بلندمدت و کوتاه‌مدت پیچیدگی اقتصادی بر شاخص فقر قابلیتی در کشورهای گروه D8 با استفاده از مدل داده‌های تابلویی با تکیه بر رویکرد PMG طی دوره 2024-1997 انجام شده است. نتایج نشان می‌دهند که در معادله بلندمدت، پیچیدگی اقتصادی اثری منفی و معنادار بر فقر قابلیتی در کشورهای تحت بررسی داشته است و به ازای هر واحد افزایش در شاخص پیچیدگی اقتصادی ، فقر قابلیتی معادل با 21/2 واحد کاهش می‌یابد. همچنین، تاثیر تورم و بیکاری بر فقر قابلیتی مثبت ارزیابی شده است که مطابق با نظریه‌های اقتصادی است. نوسانات رشد اقتصادی نیز بعنوان یکی از عوامل بی‌ثباتی اقتصادی، تاثیری مثبت بر شاخص فقر قابلیتی داشته است. براساس یافته‌های پژوهش، اتخاذ سیاست‌های تقویت کننده اقتصاد دانش‌بنیان در کشورهای منتخب اسلامی جهت مبارزه با معضل فقر توصیه می‌شود. بعلاوه، مبارزه با تورم و تقلیل نرخ بیکاری می‌تواند منجر به کاهش فقر قابلیتی در این کشورها گردد. همچنین، اتخاذ سیاست‌های ثبیت کننده نرخ رشد اقتصادی و پرهیز از ایجاد نوسان در آن، به بهبود وضعیت فقر کمک می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات



مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 27 خرداد 1404
  • تاریخ دریافت: 30 بهمن 1403
  • تاریخ بازنگری: 26 خرداد 1404
  • تاریخ پذیرش: 27 خرداد 1404