نقش حکمرانی خوب در اثرگذاری وابستگی اقتصادی به نفت و تغییرات اقلیمی بر شادمانی در ایران (رویکرد QARDL)

صدری, فرنوش السادات; امین رشتی, نارسیس; محرابیان, آزاده; سیفی پور, رویا

doi:10.22126/pse.2025.11844.1183

نقش حکمرانی خوب در اثرگذاری وابستگی اقتصادی به نفت و تغییرات اقلیمی بر شادمانی در ایران (رویکرد QARDL)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری رشته اقتصاد نفت و گاز- حقوق و قراردادهای نفت و گاز، گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

² استادیار، گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

10.22126/pse.2025.11844.1183

چکیده

شادمانی پدیده‌ای روانشناختی و در عین حال مادی است که به افزایش بهره‌وری اقتصادی انسان‌‌ها می‌انجامد. تصور می‌شود کشورهای نفتی دارای رشد اقتصادی بالاتر و مردمان شادتری هستند، اما در برخی از این کشورها رشد‌اقتصادی پایین‌تر و شادمانی کمتر است. تخریب محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی که به دلایلی همچون مصرف سوخت‌های فسیلی ایجاد شده نیز بر شادمانی اثرگذار هستند. دراین بین دولت‌ها از طریق نحوه حکمرانی می‌توانند در ارتباط بین وابستگی به نفت و تغییرات اقلیمی بر شادمانی اثرگذار باشند. هدف مقاله حاضر تحلیل نقش حکمرانی ‌خوب در اثرگذاری وابستگی اقتصادی به نفت و تغییرات اقلیمی بر شادمانی در ایران در دوره 1402-1384 است. بدین منظور از روش QARDL استفاده شد. نتایج نشان داد که در کوتاه‌مدت وابستگی به نفت و رشد‌اقتصادی در کوانتایل بالا اثر مثبت، تغییرات اقلیمی در هر سه کوانتایل اثر منفی، حکمرانی ‌خوب در هر سه کوانتایل اثر مثبت بر شادی داشته‌اند. در بلندمدت وابستگی به نفت و تغییرات اقلیمی در کوانتایل پایین و بالا اثر منفی و حکمرانی ‌خوب و رشد اقتصادی در هر سه کوانتایل اثر مثبت بر شادی داشته‌اند. محاسبه اثر نهایی وابستگی به نفت بر شادی در بلندمدت حاکی از حدآستانه‌ای برابر با 07/0- در کوانتایل پایین و 66/0- در کوانتایل بالاست، به‌طوریکه بهبود حکمرانی قبل (بعد) از حدآستانه به بزرگتر (کوچکتر) شدن اثر منفی رانت‌ نفت بر شادی منجر می‌شود. اثر نهایی تغییرات اقلیمی بر شادی نیز حاکی از وجود حدآستانه‌ای برابر با 17/0- در کوانتایل پایین و 19/0- در کوانتایل بالاست، به‌طوریکه بهبود حکمرانی قبل (بعد) از حدآستانه به بزرگتر (کوچکتر) شدن اثر منفی تغییرات اقلیمی بر شادی منجر می‌شود. بر‌ اساس آزمون والد در کوتاه‌مدت وابستگی به نفت، حکمرانی و تغییرات اقلیمی اثر متقارن، و رشد‌اقتصادی و حکمرانی اثر نامتقارن و در بلندمدت رشد‌‌اقتصادی اثر نامتقارن و وابستگی به نفت، تغییرات اقلیمی و حکمرانی اثر متقارن بر شادی داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها