تحلیل اثر آستانه‌ای کیفیت نهادی بازار بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ایران

نواح, عاطفه; قبادی, سارا; شریفی رنانی, حسین

doi:10.22126/pse.2024.10947.1145

تحلیل اثر آستانه‌ای کیفیت نهادی بازار بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری رشته علوم اقتصادی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

² استادیار گروه اقتصاد، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

³ دانشیار گروه اقتصاد، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

10.22126/pse.2024.10947.1145

چکیده

برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی یا سرمایه‌گذاری مستقیم رو به خارج، متغیری اقتصادی است که می تواند برای کشور مبدأ مزایا و معایبی به همراه داشته باشد. این متغیر اگر با بازگشت منافع یا انتقال فناوری به کشور مبدأ همراه باشد اثرات مثبت و چنانچه به خروج سرمایه بدون بازگشت منافع و کاهش سرمایه‌گذاری داخلی منجر شود، اثرات منفی برای کشور مبدأ ایجاد می‌کند. وضعیت نهادهای بازاری در کشور مبدأ از عواملی است که می‌تواند بر تصمیمات سرمایه‌گذاران مبنی بر سرمایه‌گذاری در خارج و داخل اثر بگذارد. هدف مقاله حاضر تحلیل اثر آستانه‌ای کیفیت نهادی بازار بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ایران طی دوره زمانی2022:1-2000:1 است. بدین منظور شاخص ترکیبی نهادهای بازاری شامل نهادهای تنظیم‌کننده، تثبیت‌کننده، مشروعیت‌بخش و خالق بازار به روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی محاسبه شد. سپس اثر آستانه‌ای کیفیت نهادی بازار، رشد اقتصادی، پیچیدگی اقتصادی و بارمالیاتی بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به روش رگرسیون انتقال ملایم برآورد شد. بر اساس نتایج کیفیت نهادی بازار با دو وقفه متغیر انتقال است که دارای حدآستانه‌ای برابر با 206/0 درصد و دو رژیم حدی است. سرعت انتقال از رژیم اول به رژیم دوم برابر با 52/10 است. برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی دوره قبل بر دوره جاری در هر دو رژیم اثر مثبت داشته است. شاخص کیفیت نهادی بازار و رشد اقتصادی اثر U شکل بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته‌اند. پیچیدگی اقتصادی اثری به شکل U معکوس بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته ‌است. از طرفی بارمالیاتی در هر دو رژیم اثر مثبت بر برون‌رفت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته، ولی این اثر در رژیم دوم کاهش یافته‌است.

کلیدواژه‌ها