بررسی ناکارامدی رویکرد دولت در سیاست‌گذاری در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی در ایران تحلیل در چارچوب تعادل‌های مارکوفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشکده علوم اداری واقتصاد دانشگاه اصفهان

چکیده

در ادبیات اقتصادی، انباشت سرمایه و سرمایه‌گذاری خارجی همواره به عنوان عواملی اساسی در ایجاد رشد و توسعه اقتصادی محسوب می‌شوند. مهم‌ترین پیشبرد این مطالعه ارائه چارچوبی برای فهم علل ناکارامد بودن رویکرد دولت در مواجهه با مسئله سرمایه‌گذاری خارجی در کشور ایران است. در واقع، فهم نحوه انگیزه‌‌مند شدن بازیگران دخیل در مسئله سرمایه‌گذاری و چگونگی تعامل آنها در راستای شکل‌گیری رفتارهای همکارانه می‌تواند به درک علل ناکارآمد بودن رویکرد دولت در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی کمک نماید. بدین منظور در مطالعه حاضر، در چارچوب تعادل‌های مارکوفی نحوه تعامل بازیکنان دخیل در مسئله سرمایه‌گذاری خارجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج مطالعه حاضر نشان می‌دهد که جایگاه اقتصادی-اجتماعی مردم و میزان باورپذیری سیاست‌های دولت بر نحوه تعامل آنها با دیگر بازیگران(سرمایه‌گذار و دولت) تاثیرگذار است. به‌طوری‌که هر چقدر درک مردم از نابرابری موجود یا شکاف طبقاتی بالا باشد و یا باورپذیری وعده‌های دولت پایین باشد احتمال وقوع رفتارهای غیرهمکارانه از سمت مردم بیشتر است. از اینرو پیشنهاد می‌شود دولت بهتر است هنگام تدوین برنامه‌های سیاستی به منافع بازیگران عرصه کنش و نحوه انگیزه‌مند شدن آنها به‌منظور شکل‌گیری رفتارهای همکارانه توجه ویژه‌ای داشته باشد. همچنین با توجه به اینکه نحوه تعامل بازیکنان دخیل در مسئله سرمایه‌گذاری خارجی بر برآیندهای سیاستی تاثیرگذار است، لذا دولت هنگام سیاست‌گذاری بهتر است از اعمال رویکرد بالا-پایین که به‌دنبال آن عمدتا منافع بازیگران نادیده گرفته می‌شود، اجتناب نماید. یافته‌های این مطالعه، می‌تواند به اصلاح رویکرد دولت نسبت به مسئله سرمایه‌گذاری خارجی کمک نماید و از این مسیر زمینه‌های جذب و رونق بیشتر سرمایه‌گذاری را مهیا سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

آنکتاد(کنفرانس توسعه وتجارت سازمان ملل متحد) (2022).
باقری پرمهر، شعله؛ زاهدی آزاد، نگار. (1399). «نقش کیفیت قوانین ‌و ‌مقررات در اثرگذاری سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی». پژوهش‌های برنامه و توسعه، 1(3)، 167-210. Doi: 10.22034/pbr.2020.109249
تقوی، مهدی؛ سالاری، یوسف. (1395). «پیچیدگی صادرات غیرنفتی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (مطالعۀ موردی کشورهای در حال توسعه با تأکید بر ایران)». اقتصاد مالی، 36، 1-16. 20.1001.1.25383833.1395.10.36.1.1 Doi:
امینی، حامد؛ راستی برزکی، مرتضی. (1398). «رویکرد نظریۀ بازی در ارزیابی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بخش تولید با توجه به شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی». دانش سرمایه‌‌گذاری، 8(31)، 71-93. https://library.iut.ac.ir/dL/search/default.aspx?Term=13359&Field=0&DTC=107
سیدنورانی، سید محمدرضا؛ سطوتی پیرایش، هادی. (1399). «نقش سرمایه‌‌گذاری مستقیم خارجی در رشد اقتصادی با تکیه بر تئوری وابستگی و حکمرانی در کشورهای در حال توسعه». جامعه‌شناسی سیاسی ایران، 3(2) ، 187-214.  https://doi.org/10.30510/psi.2020.117702
عبدالهی آرانی، مصعب؛ منصف، عبدالعلی. (1400). «بررسی تأثیرات همزمان رشد اقتصادی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و سیاست‌های دولت در اقتصاد ایران». مطالعات و سیاست‌های اقتصادی، 8(1)، 275-304. https://doi.org/10.22096/esp.2021.125753.1341
فاضلیان، رضا؛ عارف‌‌نژاد، محسن؛ روستا، زهره. (1401). «شناسایی و رتبه‌‌بندی موانع سرمایه‌‌گذاری مستقیم خارجی در ایران: کاربرد روش دلفی فازی»، نظریه‌‌های کاربردی اقتصاد، 9(3)، 147-170. https://doi.org/10.22099/ijes.2021.40819.1755
کمیجانی، اکبر؛ سلاطین، پروانه. (1389). «تأثیر حکمرانی خوب بر رشد اقتصادی در گروه کشورهای منتخب OPEC و OECD». مدل‌سازی اقتصادی، 2(2)، 1-24.  https://sid.ir/paper/176358/en
منصور لکورج، کیانوش، بختیاری، صادق و قبادی، سارا(1403). نقش حکمرانی خوب و سرمایه انسانی در جذب سرمایه­گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی در منتخبی از کشورهای در حال توسعه، دانش سرمایه­گذاری، (50)13، 286-263.
مهرآرا، محسن؛ اسدیان، زینب. (1388). «تأثیر حکمرانی خوب بر سرمایه‌‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای با درآمد متوسط». مطالعات اقتصاد بین‌الملل، (35)20، 1-20.  Doi: 10.22108/ies.2023.15514
 
Abdel-Latif, A. & Schmitz, H. (2010). The politics of Investment and growth in Egypt: Towards a new approach. Universitäts-und Landesbibliothek Sachsen-Anhalt: https://doi.org/10.1111/j.1467-7679.2011.00541.x
Abdulahi Arani, M. & Monsef, A. (2021). “Investigating the simultaneous effects of economic growth, foreign direct investment and government policies in Iran's economy”. bi-quarterly journal of economic studies and policies, 8(1), 275-304. [In Persian]. https://doi.org/10.22096/esp.2021.125753.1341
Acemoglu, D. & Robinson, J. A. (2006). Economic Origins of Dictatorship and Democracy. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511510809
Acemoglu, D. (2003). “Why not a political Coase theorem? Social conflict, commitment, and politics”. Journal of comparative economics, 31(4), 620-652. https://doi.org/10.1016/j.jce.2003.09.003
Amini, H. & Rasti-Barezaki, M. (2018). “The approach of game theory in the evaluation of foreign direct investment in the production sector according to economic and social indicators”. Scientific Research Quarterly of Investment Science, 8(31), 1-25. [In Persian]. https://library.iut.ac.ir/dL/search/default.aspx?Term=13359&Field=0&DTC=107
Andrews, M.; Pritchett, L. & Woolcock, M. (2017). Building State Capability: Evidence, analysis, action. Oxford University Press. Doi: 10.1093/acprof:oso/9780198747482.001.0001
Ashurov, S.; Othman, A. H. A.; Rosman, R. B. & Haron, R. B. (2020). “The determinants of foreign direct investment in Central Asian region: A case study of Tajikistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Turkmenistan and Uzbekistan (A quantitative analysis using GMM)”. Russian Journal of Economics, 6, 162. Doi: 10.32609/j.ruje.6.48556
Asiedu, E. (2013). “Foreign direct investment, natural resources and institutions”. International Growth Centre, 47. Doi: 10.4236/me.2021.121008
Asongu, S.; Akpan, U. S. & Isihak, S. R. (2018). “Determinants of foreign direct investment in fast-growing economies: evidence from the BRICS and MINT countries”. Financial Innovation, 4(1), 1-17. Doi: 10.2139/ssrn.2493410
Bagheri Pormehr, Sh. & Zahedi Azad, N. (2019). “The role of the quality of laws and regulations in the effect of foreign direct investment on economic growth”. Program and Development Research, 3(1), 167-210. [In Persian]. Doi: 10.22034/pbr.2020.109249
Bhujabal, P.; Sethi, N. & Padhan, P. C. (2024). “Effect of institutional quality on FDI inflows in South Asian and Southeast Asian countries”. Heliyon. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e27060
Biro, F. P.; Erdey, L.; Gall, J. & Markus, A. (2019). “The effect of governance on foreign direct investment in Latin America-issues of model selection”. Global Economy Journal, 19(01), 1950006. Doi: 10.1142/S2194565919500064
Blomström, M.; Kokko, A. & Mucchielli, J. L. (2003). “The Economics of Foreign Direct Investment incentives. In Foreign Direct Investment in the Real and Financial Sector of Industrial Countries”. Springer, Berlin, Heidelberg, 37-60. https://doi.org/10.1007/978-3-540-24736-4_3
Brynard, P. A. (2009). Mapping the factors that influence policy implementation. http://hdl.handle.net/2263/12231
Cahyono, K. D. (2013). Determinants of foreign direct investment (FDI) and its impact on gross domestic product (GDP) in Indonesia. Bogor: Bogor Agricultural University. http://repository.ipb.ac.id/handle/123456789/66993
Chen, T.; Fleury, A.; Fleury, M. T. & Chen, X. (2020). “Government, MNEs and industry development: A perspective of Game Theory”. International Journal of Business and Economics, 19(1), 1-26. https://ijbe.fcu.edu.tw/assets/ijbe/past_issue/No.19-1/abstract/01.html
Dixit, A. & Londregan, J. (1995). “Redistributive politics and economic efficiency”. American Political Science Review, 89(4), 856-866. https://doi.org/10.2307/2082513
Fan, J. P.; Morck, R.; Xu, L. C. & Yeung, B. (2009). “Institutions and foreign direct investment: China versus the rest of the world”. World Development, 37(4), 852-865. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2008.07.016
Fazelian, M.; Nasrollahi, K. & Amiri, H. (2021). “Critique of government protection policies of foreign investors: Heckmans Two-step method”. Iranian Journal of Economic Studies, 10(1), 57-79. [In Persian]. https://doi.org/10.22099/ijes.2021.40819.1755
Fon, R. & Alon, I. (2022). “Governance, foreign aid and Chinese foreign direct investment”. Thunderbird International Business Review, 64(2), 179-201. https://doi.org/10.1002/tie.22257
Fudenberg, D. & Tirole, J. (1991). Game Theory. MIT press.
Gao, C.; Wen, Y. & Yang, D. (2022). “Governance, financial development and China’s outward foreign direct investment”. Plos one, 17(6), e0270581. Doi: 10.1371/journal.pone.0270581
Griebeler, M. D. C. & Wagner, E. M. (2017). “A signaling model of foreign direct investment attraction”. Economia, 18(3), 344-358. https://doi.org/10.1016/j.econ.2017.04.001
Imperial, M. T. (2021). “Implementation structures: the use of top-down and bottom-up approaches to policy implementation”. In Oxford Research Encyclopedia of Politics. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190228637.013.1750
Komijani, A. & Salatin, P (2009). “The impact of good governance on economic growth in selected OPEC and OECD countries”, Economic Modeling Quarterly, 2(2), 1-24. [In Persian]. https://sid.ir/paper/176358/en
Kumari, R. & Sharma, A. K. (2017). “Determinants of foreign direct investment in developing countries: a panel data study”. International Journal of Emerging Markets, 12(4), 658-682. https://doi.org/10.1108/IJoEM-10-2014-0169
Lobanova, J. Z.; Lobanov, M. & Zvezdanović, M. (2021). “Governance and civil and political rights as FDI determinants in transition countries”. Zbornik Radova Ekonomski Fakultet u Rijeka, 39(1), 59-86. Doi: 10.18045/zbefri.2021.1.59
Mansour Lecourge, K.; Bakhtiari, S & Qobadi, S (1403). The role of good governance and human capital in attracting foreign direct investment and economic growth in a selection of developing countries, Investment Knowledge,13 (50), 263-286.[In Persian].
Mehr-Ara, M & Asadian, Z. (2009). “The effect of good governance on foreign direct investment in middle-income countries”. International Economic Studies, 20(35), 1-20. [In Persian]. Doi: 10.22108/ies.2023.15514
Mondolo, J. (2019). “How do informal institutions influence inward FDI?” A systematic review, Economia politica, 36(1), 167-204. Doi: 10.1007/s40888-018-0119-1
Niarachma, R.; Effendi, N. & Ervani, E. (2021). “The Effect of governance on FDI inflows in ASEAN”. Optimum: Jurnal Ekonomi dan Pembangunan, 11(1), 44-58. Doi: https://doi.org/10.12928/optimum.v11i1.3620
Ojong, C. M.; Arikpo, O. F. & Ogar, A. (2015). “Determinants of foreign direct investment inflow to Nigeria”. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 20(8), 34-43. Doi:  10.9790/0837-20863443
Olson, M. (1965). The logic of collective action: public goods and the theory of groups. combridge, MA: Harvard University press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199646135.013.7
Olson, M. (1993). “Dictatorship, Democracy, and Development”. American Political Science Review, 87(3), 567-576.‏ Doi: https://doi.org/10.2307/2938736
Osborne, M. J. & Rubinstein, A. (1994). A course in game theory. MIT press. https://doi.org/10.1142/10634
Pressman, J. L. & Wildavsky, A. (1984). Implementation: How Great Expectations in Washington are Dashed in Oakland; Or, Why it's Amazing that Federal Programs Work at all, This Being a Saga of the Economic Development Administration as Told by Two Sympathetic Observers Who Seek to Build Morals on a Foundation (Vol. 708). Univ of California Press.‏ Doi: 10.1080/00420988020080741
Rainey, H. G. (1999). “Work Motivation”. In Handbook of Organizational Behavior, R. T Golembiewski, New York: Marcel Dekker. https://doi.org/10.4324/9781482290011
Rasti Barzeki, M. & Amini, H (2018). “The approach of Game Theory in the evaluation of foreign direct investment in the production sector according to economic and social indicators”. Investment Knowledge, 8(31), 71-93. [In Persian]. https://library.iut.ac.ir/dL/search/default.aspx?Term=13359&Field=0&DTC=107
Sabatier, P. & Mazmanian, D. (1980). “The implementation of public policy: a framework of analysis”. Policy Studies Journal, 8(4), 538-560. Doi: 10.1111/j.1541-0072.1980.tb01266.x
Sargent, T. J. (2009). Dynamic macroeconomic theory. Harvard University Press. http://www.gbv.de/dms/bowker/toc/9780674218772.pdf
Seyed Noorani, S. M. & Satvati Piraysh, H. (2019). “The role of foreign direct investment in economic growth based on the theory of dependence and governance in developing countries”. Iranian Political Sociology Quarterly, 3(2), 187-214. [In Persian]. https://doi.org/10.30510/psi.2020.117702
Taqvi, M. & Salari, Y. (2015). “The complexity of non-oil exports and foreign direct investment: a case study of developing countries with an emphasis on Iran”. Financial Economics Quarterly, 10(36), 1-16 [In Persian].
Touchton, M. (2023). “Government checks and balances, policy credibility, and foreign direct investment: A Cross-national investigation”. Economies, 11(10), 249. https://doi.org/10.3390/economies11100249
Voets, J.; Van Dooren, W. & De Rynck, F. (2008). “A framework for assessing the performance of policy networks”. Public Management Review, 10(6), 773-790.‏ https://doi.org/10.1080/14719030802423129
Weingast, B. R. (2002). “Institutions and political commitment”. A New Political Economy of the American Civil War Era. Unpublished book manuscript.
www.unctad.org
Yerrabati, S. & Hawkes, D. D. (2016). “Institutions and investment in the South and East Asia and Pacific region: Evidence from meta-analysis”. Economics, 10(11), 1-48. Doi: 10.5018/Economics-Ejournal.Ja.2016-11

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 اسفند 1402
  • تاریخ بازنگری: 28 خرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 31 خرداد 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار