بررسی و شناسایی موانع یکپارچه سازی نظام حمایتی و نظام مالیاتی در ایران مبتنی بر اعتبار مالیاتی قابل استرداد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

چکیده

نظام رفاه اجتماعی و در کنار آن نظام مالیاتی بواسطه نقش بازتوزیعی که دارند دارای جایگاه مهمی در مبحث عدالت اجتماعی هستند و یکی از رئوس حرکت به سمت یک نظام اجتماعی و اقتصادی بر مبنای عدالت می‌باشند. در ایران نیز بر اساس آموزه‌های انقلاب‌ اسلامی سیاست‌های حمایتی همواره بخشی از دغدغه‌خاطر نظام حاکمیتی بوده‌است اما با این‌حال وضعیت کنونی نظام حمایتی و شاخص‌های نابرابری در کشور با نقطه مطلوب فاصله قابل توجهی دارد. اجرای نظام مالیات بر مجموع درآمد و اتصال آن با نظام حمایتی در قالب یک الگوی جامع حمایتی همچون اعتبار مالیاتی قابل‌استرداد، میتواند به کاهش نابرابری‌ها وبهبود شاخص‌های فقر در جامعه کمک اساسی نماید. مسئله اصلی پژوهش حاضر بررسی و شناسایی موانع یکپارچه‌سازی نظام حمایتی و نظام مالیاتی مبتنی بر طرح اعتبار مالیاتی قابل‌استرداد(RTC) است. بدین منظور داده‌های کیفی موردنیاز از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با افراد کارشناس گردآوری شد و سپس از روش تحلیل مضمون برای تحلیل، ارزیابی و طبقه‌بندی اطلاعات جمع‌آوری شده پرداخته‌شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که چالش‌های متعددی برای اجرای نظام یکپارچه حمایتی-مالیاتی مبتنی بر اعتبار مالیاتی قابل‌استرداد وجود دارد که پیاده‌سازی نظام مالیات بر مجموع درآمد، دوره‌ی حسابداری سالانه، عدم وجود اطلاعات کامل از درآمد و هزینه‌ها بخصوص برای اقشار ضعیف، عدم ارائه اطلاعات از سوی نهادهای حاکمیتی، عدم تمایل نهادها و سازمان‌های حمایتی برای تجمیع و ادغام، پیچیدگی‌های فنی و عملیاتی، و در نهایت ضعف فرهنگ مالیاتی مهم‌ترین آن است. توصیه سیاستی این تحقیق شامل شکل‌گیری حکمرانی نظام حمایتی ایران مبتنی بر اعتبار مالیاتی قابل استرداد و ایجاد رویه‌ها و فرایندهای هماهنگ و هم‌سو مابین نظام حمایتی و نظام مالیاتی تحت نظر یک نهادمتولی حاکمیتی است. البته موانع و چالش‌هایی فنی و ساختاری برای استقرار چنین نظامی وجود دارد و لازمه‌ی اجرای نظام حمایتی و مالیاتی یکپارچه رفع این موانع تا حد امکان و برآورده‌ ساختن الزامات و پیش‌نیازهای آن می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات