اثر مالیات بر فروش کالا و خدمات بر تورم در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری اقتصاد دانشگاه مازندران

2 کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه آیت ا...بروجردی بروجرد

3 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه آیت ا...بروجردی، بروجرد، ایران

چکیده

مالیات بر فروش کالا و خدمات دلیل مصرفی بودن پایه مالیاتی، هزینه‌های پایین شناسایی، سهل‌الوصول بودن، عدم ایجاد ناکارایی در بخش تولید و عدم فشار بر این بخش، مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. با این وجود منافع، چالش اصلی دریافت مالیات بر فروش کالا وخدمات افزوده، آثار تورم احتمالی اجرای این نوع مالیات‌ها است. از این رو، در این پژوهش سعی شده‌است که تأثیر مالیات بر فروش کالا و خدمات بر تورم مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. برای این منظور از داده‌های سال‌های 1400- 1357 و با بهره‌گیری از الگوی اقتصادسنجی خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی (ARDL) استفاده شده است. بر اساس نتایج به‌دست آمده، مالیات با یک وقفه منجر به افزایش تورم شده و میزان اثرگذاری آن حدود 0.05درصد بوده است. در واقع وضع مالیات بر فروش کالا و خدمات از طریق فشار هزینه عمل کرده و موجب افزایش سطح قیمت‌ها شده است اما میزان اثرگذاری آن بر افزایش تورم، نسبت به سایر متغیرهای مورد بررسی اندک بوده است. طبق نتایج به‌دست آمده، بیش‌ترین اثر ضد تورم مربوط به متغیر تولید و بعد از آن نرخ بهره گزارش شد و نقدینگی بیشترین تأثیر بر افزایش تورم را نشان داده است. علاوه بر این، متغیرهای نرخ ارز و تحریم‌های اقتصادی نیز منجر به افزایش تورم در طی دوره مورد بررسی گردیده است. کالا و خدمات از طریق فشار هزینه عمل کرده و موجب افزایش سطح قیمت‌ها شده است اما میزان اثرگذاری آن بر افزایش تورم، نسبت به سایر متغیرهای مورد بررسی اندک بوده است. طبق نتایج به‌دست آمده، بیش‌ترین اثر ضد تورم مربوط به متغیر تولید و بعد از آن نرخ بهره گزارش شد و نقدینگی بیشترین تأثیر بر افزایش تورم را نشان داده است. علاوه بر این، متغیرهای نرخ ارز و تحریم‌های اقتصادی نیز منجر به افزایش تورم در طی دوره مورد بررسی گردیده است.

کلیدواژه‌ها


Aboulhassani, A., shaygani, B., & Zandian, Z. (2020). The effect of interest rate and exchange rate on inflation targeting with heterogeneous inflation expectations approach. Journal of Econometric Modelling, 5(1), 87-110. doi: 10.22075/jem.2020.18166.1338. [in Persion].
Afolayan, S. M., Okonkwo, I. V., & Okaro, C. S. (2021). Value added tax rate change: Effects on inflation rate and government borrowing in Nigeria. Journal of Contemporary Issues in Accounting, 2(1), 157-176. https://journals.unizik.edu.ng/jocia.
Ansari Samani, H., & Davoodi, R. (2017). Investigating the Effect of VAT on Inflation in Iran Provinces. Journal Of Economics and Regional Development, 24(14), 86-111. doi: 10.22067/erd.v24i13.55656. [in Persion].
Arshadi, A,. Najafizadeh, S,. A, Mahdavi,. M (2011). Effect of Value Added Tax on the Price Effects in Iran the Investigation of Value Added Tax Effects on Prices in Iran. 58( 19) :127-158. [ in persion].
Auckenthaler, J., Kupfer, A., & Sendlhofer, R. (2015). The impact of liquidity on inflation-linked bonds: A hypothetical indexed bonds approach. The North American Journal of Economics and Finance, 32, 139-154. http://eeecon.uibk.ac.at/wopec/
Alizadeh, M., & Motallebi, M. (2017). Investigating the Impact of Value Added Tax on Government Size in Iranian Economy Using the Bounds Test. Journal of Econometric Modelling, 2(1), 135-156.[in Persion]. doi: 10.22075/jem.2017.2658
Azizi, Z., & Mansoori, M. (2021). The Impact of Value Added Tax on Trade and Comparison of This Effect in Oil Exporting and Non-oil Exporting Countries. Program and Development Research, 2(2), 79-104. [in persion].doi: 10.22034/pbr.2021.138464
Chehreghani, A., & ZaraNejhad, M. (2019). Investigating the Impact of Value Added Tax (VAT) on Iran's Economic Growth Using the Computable General Equilibrium Model (CGE). Economic Growth and Development Research, 9(36), 109-128.  doi: 10.30473/egdr.2019.5752. [in Persion].
Eltejaeil, E. (2020). Investigating the Causality between Money and Inflation in Iran: a MS-VAR Approach. new economy and trad, 15(3), 3-26.[in Persion] doi: 10.30465/jnet.2020.6295.
Ellington, M., & Milas, C. (2019). Global liquidity, money growth and UK inflation. Journal of Financial Stability, 42,(168), 67-74.
Esmaeili, B. (2021). Study of the Effect of Economic Growth and Government Spending on Inflation Rate Using the Soft Transition Regression (STR) Approach. Economic Growth and Development Research, 12(45), 130-115. doi: 10.30473/egdr.2021.53605.5864.
Gelardi, A. M. (2014). Value added tax and inflation: A graphical and statistical analysis. Asian Journal of Finance and Accounting.https://ir.stthomas.edu/ocbacctpub.
Gupta, N. (2014). Goods and Services Tax: it’s impact on Indian Economy. International Research Journal of Commerce Arts and Science, 5(3), 130-137.
Hashemi Dizaj, A., Hazeri Niri, H., & Samadzadeh, S. (2022). The Impact of Monetary Policy on Inflation in Oil Developing Countries and Developed Countries. Journal of Development and Capital, 7(2), 213-232. [in persion]. doi: 10.22103/jdc.2022.19276.1230
haroorani, H., farahanifard, S., & sharifi, O. (2020). The Impact of Extraordinary Inflation Expectations on Inflation in the Iranian Economy: A Quantile Regression Approach. Journal of Iranian Economic Issues7(2), 343-364. [in persion]. doi: 10.30465/ce.2020.5978
Izadkhasti, H., dadgar, Y., ghorbi, S. (2022) .Analysis the Relationship between Value Added Tax Performance with Inflation, Income Distribution and Government Capital Asset Ownership in Iranian Provinces , 29 (100) , 227-254. doi.10.52547/qjerp.29.100.227 [in Persion].
Karimi M, S,. Dourbash, M,. (2018). The Study on the Effects of Direct and Indirect Taxes on Income Distribution Using the Generalized Method of Moments, 6 (22), 47-68 http://qjfep.ir/article-1-607-en.htm. [in persion].
Kales, B., Mirović, V., & Andrassy, J. (2018). Empirical analysis of value added tax and inflation rate: Tuckey's HSD test in selected Western Balkan countries. Economical, 64(2), 99-109. doi:10.5937/ekonomika1802099K.
Khanzadi, A., & Ghaderi, S. (2021). Assessing the Impacts of Direct and Indirect Taxes on Private Investment in Iran. Stable Economy Journal1(1), 61-78. doi: 10.22111/sedj.2021.36011.1105.
Koen Caminada, KeesGoudswaard and Chen Wang (2012)” Disentangling Income Inequalityandthe Redistributive Effect of Taxesand Transfers in 20 LIS Countries Over Time” Working Paper SeriesNo. 581
Komijani, A,k,. & Naghdi, Y,.(2009). Cross examination between production and inflation in Iran's economy (with partial production) Macroeconomics Research Letter, 9.1(32), 99-124. [in Persion].
Elmimoghaddam, M,. abolhasani hestiani, A,. mansouri. N,. amini, M,. (2022) . Investigating the Impact of Economic Sanctions on Inflation in Iran (Fuzzy Approach), 10 (38), 187-235. doi:10.52547/qjfep.10.38.187 [in Persoin].
Mahadianto, M. Y., Siregar, N. F., Rahayu, D. B., Muna, A., & Musyaffi, A. M. (2018). Could Economic Growth and Inflation Affect the Acceptance of Value Added Taxes?. In 1st International Conference on Economics, Business, Entrepreneurship, and Finance 376-381. (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0).  
Moradi, F., Jafari, M., & Fatahi, S. (2023). The Effect of Economic Sanctions on Income Inequality in Iran; with Emphasis on Oil Revenues. Public Sector Economics Studies2(2), 151-170. doi: 10.22126/pse.2023.7761.1004[in Persion].
Możdzierz, A. (2017). The impact of changes in indirect tax rates on inflation in selected EU countries. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio H Oeconomia, 51(4), 257-267. doi:10.17951/h.2017.51.4.257
Montazeri, J. (2019). The Determinants of Government Debt Size in Iran's Economy: New Evidence from an ARDL Approach. Journal of Iranian Economic Issues, 5(2), 105-124.[ In Persian].
Montazeri Shoorekchali, J. (2020). The Trade-Off Between Direct and Indirect Taxes in Iran: Self-Exciting (SE)TAR Approach. Journal of Econometric Modelling, 5(1), 111-130. doi: 10.22075/jem.2020.19566.1429.[ in Persian].
 Moala Esmail dashier, H,. Pazhohan, j,. Ghafari, F,. Hosni, S,. (2022). Analyzing the Impact of Financial Policy (Total Income Tax) on Income Distribution in Selected OECD Countries*. Financial Economics16(58), 93-108.[in persion]. doi: 10.30495/fed.2022.691502.
Mohammadi, T., Mazhari Moosavi, S. S., Shakeri, A., & Arbab, H. R. (2019). The Macroeconomic Effects of Tax Shocks in Iran: A Hybrid Idetification Approach for SVAR Model with Emphasis of the Effects Timing. Economic Strategy, 8(31), 43-77.
Shamsolahi, R., zahedgharavi, M., & asayesh, H. (2022). The Effect of Income Distribution Inequality on Government Education Expenditure in Iran's Economy: New Evidence from an ARDL Approach. Stable Economy Journal, 2(4), 136-157 doi: 10.22111/sedj.2022.40438.1160.[ in Persion].
Shokrinia, M., Almasi, M., & Falahati, A. (2023). Estimation of tax elasticities in Iran by different types of taxes: a Non-linear and asymmetric approach. Public Sector Economics Studies2(2), 135-150. doi: 10.22126/pse.2023.8694.1015[in Persion].
Mohammad Esmaeil, M., Maaboudi, R., & Khorsand, M. (2022). Factors affecting the inflation rate in selected developing countries with the TVP-VAR approach. Computational economics, 1(4), 99-128.[in Persion].
Naderi, S., & Salatin, P. (2018). Impact of Value Added Tax on Income Distribution in middle-income selected countries. Quarterly Journal of The Macro and Strategic Policies, 6(24), 568-595. doi: 10.32598/JMSP.6.4.568. [in persion].
Olatunji, O. C. (2013). Value added tax (VAT) and inflation in Nigeria (1990 to 2003). Asian Journal of Humanities and Social Sciences (AJHSS), 1(1), 123-135.
Qafarian Kolahi. S H. (2019). Investigating Value Added Tax Impact on Economic Growth Case Study of Iran and Other Developing Countries Tax research paper, 27 (41), 106-135. doi.22034/EPJ.2022.16314.2193.[in Persion]
Rozbeh, F,. Khazdouzi, B,. Soltanpanah, H,. hasani, K,. Taher Khoiani, K,.(2010). The Effects of VAT on Inflation in Iran’s Economy in 2010, Economic research ,14 (3), 93-120. Doi;20.1001.1.17356768.1393.14.3.8.1 [in Persion].
Saleh, S. A. (2010). Non-linear co-integration between nominal interest rates and inflation: An examination of the Fisher hypothesis for Asian countries. Global Economic Review, 38(2), 143-159.
Sobhanian, S. M., Memarian, M. H., & bahri, P. (2020). The Effect Of Value Added Tax On GDP growth In Iran. Economic Strategy, 9(35), 325-358.[in persion].
Tahsili, H. (2022). The Impact of Exchange Rate Shock on Inflation in Iran's Economy: Application of the Threshold Vector Autoregression Model. Iranian Journal of Economic Research, 27(91), 257-285..doi: 10.22054/ijer.2022.56063.912. [in Persion].
Tavakoli, A., Turquoise, N., & Karimi, F. (2015). The effect of exchange rate fluctuations on economic growth and inflation, 1340-1388. Bi-quarterly Journal of development economics and planning, 4(1), 1-36.
Tica, J., & Posedel, P. (2009). Threshold model of the exchange rate pass- through effect: The case of Croatia. Eastern European Economics, 47(6), 43-59.