بررسی رابطۀ عدم وجود فرایندهای راستی‌آزمایی در اظهارنامۀ مالیاتی با انواع مختلف صنایع (مطالعۀ موردی: مؤدیان بزرگ مالیاتی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزشی مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

2 استادیار مدیریت صنعتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

3 استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

4 دکتری اقتصاد دانشگاه ارومیه و حسابرس ارشد اداره کل امور مالیاتی مؤدیان بزرگ، تهران، ایران.

5 کارشناس ارشد مدیریت دولتی و حسابرس ارشد اداره کل امور مالیاتی مؤدیان بزرگ، تهران، ایران.

چکیده

مرحلۀ اخذ اظهارنامه از مؤدیان در تمامی نظام‌‌های مدرن مالیاتی دنیا رایج است و جزو مهم‌‌ترین و اصلی‌‌ترین مراحل در بخش وصول مالیات به شمار می‌آید. بخش عمدۀ مالیات در این مرحله به حیطۀ وصول درمی‌آید و بدین سبب، برنامه‌‌ریزی و رفاه اجتماعی و کاهش هزینۀ وصول مالیات نیز از تبعات چنین نظامی خواهد بود. یکی از مهم‌‌ترین مشکلات در سازمان امور مالیاتی در طراحی اظهارنامه به‌گونه‌ای است که فرایند راستی‌‌آزمایی را به‌صورت کامل اجرا کند. هدف این پژوهش شناسایی رابطۀ نبود فرایندهای راستی‌‌آزمایی در اظهارنامۀ مالیاتی با انواع مختلف صنایع در اداره‌کل امور مالیاتی مؤدیان بزرگ است. این تحقیق که از نوع تحلیلی-علّی مبتنی بر تحلیل داده‌های تابلویی است، با انتخاب 3625 سال شرکت در محدودۀ زمانی پنج‌ساله (1391-1395) در نظر گرفته شده و به تجزیه و تحلیل نتایج پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد که از بین متغیرهای بررسی‌شدۀ 13 نوع مختلف صنایع، متغیرهای صنایع بازرگانی، مالی، مستغلات و بهداشت و درمان با متغیر نبودِ مکانیسم‌های راستی‌‌آزمایی در فرایند اظهار مؤدیان دارای رابطه‌ای معنی‌‌دار است و این معنی‌‌داری صرفاً برای متغیر صنعت مالی به‌صورت مستقیم و برای سایر صنایع معکوس است.

کلیدواژه‌ها


ابراهیمی سروعلیا، محمدحسن؛ حساس یگانه، یحیی؛ رجایی باغ‌سیایی، محمد؛ علاسوند، فرشید. (1398). «نقش منطقه‌ای استقرار اظهارنامه‌های مالیاتی در تمایل به پرداخت مالیات (مورد مطالعه: مؤدیان مالیاتی ادارۀ امور مالیاتی شهر تهران)». دانش سرمایه‌گذاری، 8 (29)، 207-224.
براتی، اکبر؛ نمامیان، فرشید. (1394). «بررسی و سنجش عوامل مؤثر بر پذیرش اظهارنامۀ مالیاتی الکترونیکی (مطالعۀ موردی اداره‌کل امور مالیاتی استان کرمانشاه)». پژوهش‌نامۀ مالیات، ۲۳ (۲۵)، 91-122.
بنی‌مهد، بهمن؛ عربی، سید مهدی؛ حسن‌پور، شیوا. (1395). پژوهش‌های تجربی و روش‌شناسی در حسابداری. تهران: نشر ترمه.
پورحیدری، امید؛ سروستانی، امیر. (1391). «بررسی تأثیر ویژگی‌های شرکت، نوع صنعت و مالکیت نهادی بر اختلاف مالیات ابرازی و قطعی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران». پژوهش‌نامۀ مالیات، ۲۰ (۱۴)، ۶۱-۷۸.
پورزمانی، زهرا؛ شمسی جام‌خانه، ابوالقاسم. (1388). «بررسی دلایل اختلاف بین درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکت‌های بازرگانی و درآمد مشمول مالیات تشخیصی توسط واحدهای مالیاتی (مطالعۀ موردی اداره‌کل امور مالیاتی غرب تهران)». پژوهش‌نامۀ مالیات، ۱۷ (۵)، ۹-۲۶.
رحمانی، علی؛ ملانظری، مهناز؛ اربابی بهار، زهرا. (1394). «بررسی رابطۀ تفاوت مالیات تشخیصی و مالیات ابرازی با اجتناب از پرداخت ‌مالیات». پژوهش‌نامۀ مالیات، ۲۳ (۲۵)، 71-89.
سوری، علی. (1394). اقتصادسنجی همراه با کاربرد Eviews، تهران: انتشارات فرهنگ‌شناسی.
شهریاری، ایرج؛ سلیمیان، صلاح؛ حیدری سده، علی‌محمد؛ پورمحمود، هژیر؛ خجسته چیرانی، سهراب. (1401). «بررسی رابطۀ متقابل شادی و بهره‌وری با روش‌های رگرسیون لاجیت و پروبیت (مطالعۀ موردی: اداره‌کل مؤدیان بزرگ مالیاتی)». پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، ۳۰ (۱۰۲)، ۲۵۵-۲۸۶.
References:
Alm, J. & McKee, M. (2004). “Tax Compliance as a Coordination Game”. Journal of Economic Behavior & Organization, 54, 297-312.
Argilés-Bosch, Josep M. & Somoza, Antonio & Ravenda, Diego & García-Blandón, Josep, 2020. “An empirical examination of the influence of e-commerce on tax avoidance in Europe”. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, Elsevier, 41(C), 100339.
Asiri, M.; Al-Hadi, A.; Taylor, G. & Duong, L. (2020). “Is Corporate Tax Avoidance Associated with Investment Efficiency?” The North American Journal of Economics and Finance, 52 (C), No. 101143.
Banimahd, B., Arabi, M., & Hasanpour, Sh. (2016). Experimental researches and methodology in accounting. Tehran: Termeh Publications. [In Persian].
Barati, A. & Namamian, F. (2015). “The Investigation of Factors Affecting Adoption of Electronic Tax Returns Case Study of Kermanshah Province Tax Affairs General Directorate’s Taxpayers”. Journal of Tax Research, 23 (25), 91-122. [In Persian]
Becker, G. (1968). “Crime and Punishment: An Economic Approach”. The Journal of Political Economy, 76, 169–217.
Delgadoa, J, F.; Fernandez-Rodriguez, E. & Martinez-Arias, A. (2019). “Corporation Effective Tax Rates and Company Size: Evidence from Germany”. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 31 (1), 2081-2099.
Ebrahimi Sarveolia, M. H.; Hasas Yeganeh, Y.; Rajaei Bagh Siaei, M. & Alasvand, F. (2019). “Regional Role of Tax Return Transcript Establishment in Intention-to-pay Taxes: (Study Case: Taxpayers of Iranian National Tax Admission Organization-Tehran)”. Journal of Investment Knowledge, 8 (29), 207-224. [In Persian].
Freedman, J. (2004). “Defining Taxpayer Responsibility: In Support of a General Anti-Avoidance Principle”. British Tax Review, 332–357.
Greene, W. (2003). Econometrics Analysis. Fifth Edition, Prentice Hall, 664-680.
Gujarati, D. (2004). BasicEconometrics. Fourth Edition, the McGraw-Hill, 580-616.
Kerr, J. N. (2018). “Transparency, Information Shocks, and Tax Avoidance”. Contemporary Accounting Research, 36 (2), 1146-1183.
Khalilzaedh Silabi, Z.; Salimian, S.; Shahriyari, I.; Pishani Yazdi, H. & Salimian, S. (2022). “Economic Analysis of Tax Installment Forgiveness using Game Theory Approach: The Case of Iran”. Journal of Sustainable Business, Economics and Finance, 1(3), 1-15.
Kumacheva, S. Sh. (2010). “A Game Theoretical Model of Interaction between Taxpayers and the Tax Authority”. Contributions to Game Theory and Management, 3, 257–266.
Overesch, M. & Wolff, H. (2021). Financial Transparency to the Rescue: Effects of Public Country-by-Country Reporting in the European Union Banking Sector on Tax Avoidance. Contemporary Accounting Research, 38(3).
Pourheidari, O.; Sarvestani, A. (2012). “Investigating the Effect of Firm Characteristics, Industry Type and Institutional Ownership on the Difference between Declared and Definite Tax of Firms Listed in Tehran Stock Exchange”. Journal of Tax Research, 20 (14), 61-78. [In Persian].
Pourzamani, Z. & Shamsi Jamkhaneh, A. (2009). “Factors Involved in the Difference between Taxable Income Declared by Business Corporations and Taxable Income Assessed by Tax Authorities: Case of West Tehran Tax Affairs Head Office”. Journal of Tax Research, 17 (5), 9-26. [In Persian].
Rahmani, A.; Mollanazari, M. & Arbabibahar, Z. (2015). “The Relationship between Book-Tax Differences and Tax Avoidance”. Journal of Tax Research, 23 (25), 71-89. [In Persian].
Rashidi, M., & Mohammadirad, M. (2020). “Investigating Tax Avoidance Incentives in Corporations with Governmental Ownership based on CEO Tenure”. Journal of Tax Research,
28 (45), 37-58. [In Persian].
Salimian, S.; Movahedi Beknazar, M. & Salimian, S. (2023). “Modeling Tax Declaration Behavior and Quality of Tax Processing (Game Theory Approach)”. Journal of Tax Reform, 9 (1), 64-75.
Scott, D.; Hanlon, M. & Maydew, E. (2010). “The Effects of Executives on Corporate Tax Avoidance”. The Accounting Review, 85 (4), 1163.
Shahriyari, I.; Salimian, S.; Heydari Sedeh, A M.; Pourmahmud, H. & Khojaste Chirani, S. (2022). “Investigating the Mutual Relationship between Happiness and Productivity using Logit and Probit Regression (Case Study: LTU)”. Quarterly Journal of Economic Research and Policies, 30 (102), 255-286. [In Persian].
Souri, (2015). Econometrics with the Application of Eviews. 3rd Edition, Tehran: Farhangshenasi Pub. [In Persian].
Wenzel, M. (2002). “The Impact of Outcome Orientation and Justice Concerns on Tax Compliance”. Journal of Applied Psychology, 87 (4), 629-645.
Wooldridge, J. M. (2010). Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data. The MIT Press.