ارزیابی اقتصادی سرمایه‌گذاری گردشگری در خانه‌های تاریخی مشهد (مطالعۀ موردی: خانۀ تاریخی پیشه‌وران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

3 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

یکی از جاذبه‌‌های شهر مشهد خانه‌های تاریخی است؛ این خانه‌ها در عین زیبایی نیازمند بازسازی و تجاری‌سازی‌اند و ارائۀ راهکارهایی برای چگونگی تبدیل خانه‌‌های تاریخی به محلی برای توسعه‌‌ی گردشگری و درآمدزایی و همچنین کاهش هزینه‌‌های دولتی امری حیاتی است. مورد مطالعۀ این تحقیق خانۀ پیشه‌‌وران واقع در محلۀ ارگ مشهد است. با بررسی تجارب جهانی و داخلی و موقعیت خانۀ پیشه‌‌وران، مشخص شد که بالاترین مزیت نسبی متناسب برای آن در بخش‌‌های خدمات و بازرگانی است. بنابراین، فعالیت‌‌های هتل، رستوران، مستغلات و کرایۀ خدمات کسب و کار در رابطه با این نوع بنا مورد بررسی قرار گرفت. ضمن آنکه این خانه به سبب نزدیکی به حرم مطهر، از این جهات دارای اثرات مثبت است. با بررسی‌های صورت‌گرفته برای مجموعه‌هایی با کاربری مشابه و میانگین قیمت دریافتی در یک رستوران متوسط در مشهد، هزینه‌‌های کلی پروژه، هزینه‌های مرمت و بازسازی، هزینه‌های تجهیزات طرح، هزینه‌های پرسنلی، هزینه‌های جاری طرح، هزینه‌های تعمیر و نگهداری برآورد شد و درآمدهای طرح بررسی و تحلیل شد. با در نظر گرفتن مفروضات، اهداف طرح، تکنیک تحلیل هزینه-‌‌فایده، از طریق نرم‌‌افزار کامفار به اثبات ارزیابی اقتصادی خانۀ پیشه‌‌وران به‌عنوان نمونۀ موردی و بازدهی اقتصادی بالای این بنا پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


منابع فارسی
اسکویی‌نژاد، محمدمهدی. (1396). اقتصاد مهندسی یا ارزیابی اقتصادی پروژه‌های صنعتی. تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی‌تکنیک تهران)، چاپ چهل و هفتم.
اعظمی، آرش؛ حقانی، فتح‌الله. (1396). «ارزش اقتصادی آثار تاریخی بیستون با استفاده از روش تمایل به پرداخت». اقتصاد و مدیریت شهری، 5(20)، 67-82.
افخمی، بهروز. (1395). «راهبرد توسعۀ اقتصادی مبتنی بر میراث فرهنگی». سیاست‌های راهبردی و کلان، 4(14)، 27-48.
امیدوار، کمال؛ شیخ‌الاسلامی، علی‌رضا؛ بیرانوندزاده، مریم؛ علی‌زاده، یحیی؛ گورانی، ابراهیم. (1389). «تأثیر صنعت گردشگری بر فعالیت‌های نوسازی و بهسازی بافت تاریخی». فصلنامۀ جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس، 2(5)، 24-43.
بصیری‌پور، مریم؛ کریمانی، فرهاد؛ مدیرخازنی، سید مهدی. (1393). «بررسی توجیه‌پذیری احیای بناهای تاریخی با رویکرد اقتصادی، نمونۀ موردی: خانۀ ناظران مشهد». اولین همایش بین‌المللی علمی راهبردی توسعۀ گردشگری جمهوری اسلامی ایران، چالش‌ها و چشم‌اندازها.
تراسبی، دیوید. (1382). اقتصاد و فرهنگ. ترجمۀ کاظم فرهادی، تهران: نشر نی.
رجبی، مصطفی؛ موسوی، سید نساء. (1394). «ارزش‌گذاری اقتصادی-گردشگری میراث فرهنگی، مورد مطالعه: مسجد جامع عباسی در اصفهان». اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی، 4(2)، 1-18.
سلطانی، غلام‌رضا. (1391). اقتصاد مهندسی. شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز، چاپ اول.
شاکری، عباس.(1387). نظریه‌ها و سیاست‌های اقتصاد کلان جلد دوم. انتشارات پارس نویسا، چاپ نخست، تهران.
عسگری، پیمانه؛ گودرزی، محمود. (1399). «تأثیر آشنایی با میراث فرهنگی بر مدیریت توسعۀ سرمایۀ فرهنگی جوانان شهر تهران». فصلنامۀ مرکز مطالعات راهبردی وزارت ورزش و جوانان، 19(50)، 251-268.
عسگری، علی؛ مهرگان، نادر. (1380). «برآورد تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان میراث تاریخی فرهنگی با استفاده از CVM: نمونه گنج‌نامۀ همدان». پژوهش‌های اقتصادی، 1(2)، 93-115.
مستغاثی، شیرین. (۱۳۹۴). «تأثیر توسعۀ پایدار در حفاظت و ارتقای خانه‌‌موزۀ شخصیت‌ها (با تمرکز بر خانۀ نیما یوشیج). همایش بین‌المللی میراث طبیعی فرهنگی و توسعۀ پایدار در مناطق روستایی.
مسعود، هاله. (1395). بررسی راهکارهای حفظ و احیای میراث فرهنگی ناملموس به کمک گردشگری. پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. دانشگاه هنر اصفهان.
مولایی، محمدمهدی؛ سلیمانی، رسول. (1396). «رشد اقتصادی و توسعۀ شهری از طریق بازآفرینی خانه‌های ارزشمند تاریخی». نقش جهان: مطالعات نظری و فناوری‌های نوین معماری و شهرسازی، ۷(۳)، 95-۱۰۴.
مولایی، مرتضی؛  قهرمان‌زاده، محمد؛ مهدی‌زاده، یونس. (1388). «برآورد ارزش تفریحی کاخ سردار ماکو و تعیین عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان». مدل‌سازی اقتصادی، 3(8)، 173-193.
مؤمنی، معصومه؛ هاشمی، سعید. (1398). «احیای بناهای قدیمی و تاریخی با رویکرد گردشگری و کارآفرینی با ایجاد یک مسیر فرهنگی تاریخی (مطالعۀ موردی خیابان شریعتی همدان)». جغرافیا و روابط انسانی، 2(3)، 60-79.
References
Azami, A.; Haqqani, F. (2017). “Determining the Economic Value of Historical Monuments of Bisotun Using the Method of Individuals’ Willingness to Pay (WTP)”. Journal of Urban Economics and Management, 5(20), 67-82. [In Persian].
Afkhami, B. (2016). “Strategy for Economic Development Based on Cultural Heritage”. Quarterly Journal of the Macro and Strategic Policies, 4(14), 27-48. [In Persian].
Asgari, A. & Mehrgan, N. (2001). “Estimation of Visitor’s Willingness to Pay for Cultural Heritage Using CVM: Ganjnameh Hamedan”. Journal of The Economic Research, 1(2), 93- 115. . [In Persian].
Asgari, P. & Goodarzi, M. (2019). “Effect of Recognizing Cultural Heritage on the Management of Youth Cultural Capital Development in Tehran”. Strategic Studies on Youth ans Sports, 19(50), 251-268. [In Persian].
Bedate, A.; Herrero, L. C. & Sanz, J. Á. (2004). “Economic Valuation of the Cultural Heritage: Application to Four Case Studies in Spain”. Journal of cultural heritage, 5(1), 101-111.
Beltrametti, S. (2013). “Museum Strategies: Leasing Antiquities”. Colombia Journal of Law and the Art, 36(2), 203-260.
Bertacchini, E.; Sultan, R. (2020). “Valuing Urban Cultural Heritage in African Countries: A Contingent Valuation Study of Historic Buildings in Port Louis, Mauritius”. Journal of African Economies, 29(2), 192-213.
Brodie, N. (2010). “Archaeological Looting and Economic Justice”. In Phyllis Mauch Messenger, and George S. Smith (Eds), Cultural Heritage Management: A Global Perspective (Gainesville, Florida Scholarship Online).
Basiripour, M.; Karimani, F. & Modirkhazeni, S. M. (2013). “Investigation of the Justification of Revitalizing Historical Monuments with an Economic Approach, a Case Example: Khane Nazeran of Mashhad”. The first International Strategic Scientific Conference on the Development of Tourism in the Islamic Republic of Iran, Challenges and Prospects. [In Persian].
Choi, P. S.; Ritchie, B. W.; Papandrea, F. & Bennett; J. (2010). “Economic Valuation of Cultural Heritage Sites: A Choice Modeling Approach”. Tourism Management, 31(2), 213-220.
Fonseca, S. M. R. & Rebelo, J. (2010). “Economic Valuation of Cultural Heritage: Application to a Museum Located in the Alto Douro Wine Region-World Heritage Site”. Pasos Revista de Turismo y Patrimonio Cultural, 8(2), 339-350.
Gómez-Zapata, J. D.; Espinal-Monsalve, N. E. & Herrero-Prieto, L. C. (2018). “Economic Valuation of Museums as Public Club Goods: Why Build Loyalty in Cultural Heritage Consumption?” Journal of Cultural Heritage, 30, 190-198.
Kurowski, L. & Sussman, D. (2011). Investment Project Design: A Guide to Financial and Economic Analysis with Constraints, John Wiley & Sons, Inc Press.
Last A. K. (2007). “The Monetary Value of Cultural Goods: A Contingent Valuation Study of the Municipal Supply of Cultural Goods in Lueneburg”. Germany.
Mostaghasi, Sh. (2014). “The Effect of Sustainable Development on the Preservation and Improvement of the House of Personality Museum (with a Focus on the House of Nima Yoshij)”. International Conference on Natural Cultural Heritage and Sustainable Development in Rural Areas. [In Persian].
Mas’ood, H. (2015). Study of The investigation of strategies for preservation and revival of intangible cultural heritage with the help of tourism (case study: Isfahan city), Master's Thesis, University of Isfahan’s Art. [In Persian].
Mo’meni, M. & Hashemi, S. S. (2019). “Reconstruction of Old and Historical Monuments with Tourism Approach and Entrepreneurship with Create a Historical Cultural Path (Case Study of Shariati St. Hamedan)”. Geography and Human Relationships, 2(3), 60-79. [In Persian].
Mowlai, M.; Ghahremanzade, M. & Mahdizade, Y. (2009). “Estimating Recreational Value of Maku Sardar Palace and Determining Effective Factors on the Visitors' Willingness for Payment”. Economical Modeling, 3(8), 173-193. [In Persian].
Mowlai, M. M. & Soleimani, R. (2017). “Economic Growth and Urban Development through the Regeneration of Valuable Historical Buildings Case Study: Hamedan Historic Houses”. Naqshejahan, 7(3), 95-104. [In Persian].
Mason, R. (2008). “Be Interested and Beware: Joining Economic Valuation and Heritage Conservation”. International Journal of Heritage Studies, 14(4), 303-318.
Mazzanti, M. (2002). “Cultural Heritage as Multi-Dimensional, Multi-Value and Multi-Attribute Economic Goods: Toward a New Framework for Economic Analysis and Valuation”. The Journal of Socio-Economics, 31(5), 529-558.
Nijkamp, P. (2012). “Economic Valuation of Cultural Heritage”. In G. Licciardi, & R. Armitahmasebi (Eds.), the Economics of Uniqueness, The World Bank Press, 75-106.
Omidvar, K.; Sheikh-ol-eslami, A.; Beyranvandzade, M.; Alizadeh, Y. & Rostam gourani, E. (2010). “The Effect of the Tourism Industry on the Renovation and Improvement Activities of the Historical Context”. Quarterly Geography and Urban Planing Journal of Chashmandaz-e- Zagros, 2(5), 24-43. [In Persian].
Oskoui-nejad, M. M. (2016). Engineering Economics or Economic Evaluation of Industrial Projects, University of Amir Kabir Press (Tehran Polytechnic), 47th edition. [In Persian].
Rajabi, M. & Mousavi, N. (2015). “Economic evaluation of Cultural Heritage Tourism, Case Study: Abbasi Mosque in Isfahan”. Economics of Development and Planning, 4(2), 1-18.
Soltani, Gh. (2012). Engineering Economics, First Edition, Shiraz University Press. [In Persian].
Shakeri, A. (2008). Macroeconomic Theories and Policies, V. 2, Pars-Nevisa Press. [In Persian].
Seenprachawong, U. (2005). “Economic Valuation of Cultural Heritage: A Case Study of Historic Temples in Thailand”. EEPSEA, IDRC Regional Office for Southeast and East Asia, Singapore, SG.
Throsby, D. (2001). “Seven Questions about the Economy of Cultural Heritage”. In Hutter, M. & Rizzo, I. (eds) Economic Perspectives on Cultural Heritage, Palgrave Macmillan, London, 13-30.
Throsby, D. (2000). Economy and Culture, Translated by Kazem Farhadi, Fourth Edition. [In Persian].
Wright, E. & William, F. (2016). “Drivers of Heritage Value: A Meta-Analysis of Monetary Valuation Studies of Cultural Heritage”. Ecological Economics, 130, 277-284.
www.demhist.icom.museum